Thứ Năm, 19 tháng 9, 2013

Chiều 28-11, tại hội trường lớn nhà điều hành ĐHQG TPHCM, Giáo sư Harald zur Hausen, người đoạt giải thưởng Nobel y học 2008, nói chuyện về chủ đề “Phòng chống ung thư: thách thức cho ngành y tế toàn cầu”.


Giáo sư Harald zur Hausen cùng các bạn sinh viên ĐHQG TPHCM tại buổi giao lưu chiều 28-11
 
 Buổi nói chuyện này thuộc chương trình “Cầu nối” do Bộ GD-ĐT phối hợp cùng Quỹ hòa bình quốc tế tổ chức.

Giáo sư Hausen cho biết theo nghiên cứu của ông, hai loại virút HPV (Human papillomavirus) 16 và HPV18 đã được tìm thấy ở 70% sinh thiết ung thư cổ tử cung trên toàn thế giới. Virút Papilloma ở người đang gây ảnh hưởng đến sức khỏe toàn cầu. Hơn 5% ung thư trên toàn thế giới gây ra bởi sự lây nhiễm dai dẳng của loại virút này.
 
Papilloma lây nhiễm qua đường tình dục phổ biến nhất, với 50-80% dân số. Hơn 100 chủng loại HPV đã được biết đến, khoảng 40% loại lây nhiễm qua đường tình dục và 15 loại khác gây ra tình trạng dễ lây nhiễm ung thư cổ tử cung ở phụ nữ.
 
Virút Papilloma có thể được phát hiện ở 99,7% phụ nữ được xác nhận bị ung thư cổ tử cung, ảnh hưởng đến 530.000 phụ nữ mỗi năm, hầu hết ở các quốc gia đang phát triển.

Giáo sư Hausen cũng đưa ra các phân tích của ông về đặc tính của hai chủng virút HPV16, HPV18 và hiệu quả của văcxin đối với điều trị bệnh ung thư cổ tử cung, giảm thiểu việc phẫu thuật. Lứa tuổi nên chích văcxin ung thư cổ tử cung, theo giáo sư Hausen, tốt nhất là từ 9-25 tuổi, cho cả nam lẫn nữ.

Theo TS Trần Diệp Tuấn, Phó Hiệu trưởng Trường đại học Y dược TPHCM, giáo sư Hausen đã đặt ra những câu hỏi mới. Chẳng hạn cần nghiên cứu thêm là ăn các loại thịt đỏ như thịt bò được chế biến bằng phương pháp nướng sẽ gây ung thư trực tràng.
Người ta xem khâu nướng thịt tạo ra tác nhân gây ung thư, tuy nhiên ăn nhiều thịt trắng như thịt gà nếu chế biến bằng phương pháp nướng cũng không bị ung thư. Phải chăng có sự tương tác giữa virus có trong thịt đỏ và các tác nhân gây ung thư tạo nên bệnh, không thuần túy chỉ là tác nhân được tạo ra trong quá trình nướng thịt. Những câu hỏi của giáo sư Hausen sẽ là tiền đề gợi mở cho các nhà khoa học thuộc lĩnh vực này.

GS-TS Trần Thị Lợi, công tác tại Bệnh viện phụ sản Từ Dũ, cho biết: Qua phần trình bày của giáo sư Hausen, bà đã được bổ sung kiến thức về miễn dịch của cơ thể, giữa nhiễm HPV và vì sao gây ra ung thư cổ tử cung. Điểm mới và quan trọng, theo bác sĩ Lợi, là thông tin những bệnh ung thư có thể phòng chống từ sớm là ung thư do vi khuẩn gây ra như ung thư dạ dày, bàng quang, ung thư do virút như ung thư gan, cổ tử cung.
Đối với ung thư cổ tử cung, văc-xin là chiến lược dự phòng cấp một và tầm soát ung thư cổ tử cung là chiến lược dự phòng cấp hai. Hai chiến lược này phải được phối hợp, văc-xin sẽ giúp thời điểm tầm soát cách xa hơn chứ không thể thay thế tầm soát ung thư.

Đặt câu hỏi với giáo sư Hausen, bác sĩ Lợi cho biết Việt Nam đã có cả hai loại văc-xin ngừa ung thư cổ tử cung nhưng Bộ Y tế chỉ cho phép chích trong độ tuổi từ 9-25 mà không xét đến yếu tố văn hóa VN là nhiều phụ nữ có gia đình muộn và quan hệ tình dục sau 25 tuổi. Việc lấy mốc 9-25 tuổi, theo bác sĩ Lợi, vì nước ngoài có đời sống mở rộng, độ tuổi quan hệ tình dục trung bình là 13, nhưng tại VN không phải ai cũng có “sex” trước hôn nhân.

Hiện nay, các bệnh viện phụ sản như Hùng Vương, Từ Dũ, Viện Pasteur đều có dịch vụ chích ngừa ung thư cổ tử cung nhưng người dân phải trả tiền cho dịch vụ này. Theo bác sĩ Lợi, nếu Nhà nước đưa văc-xin ung thư cổ tử cung vào chương trình tiêm chủng quốc gia thì sẽ có lợi cho người dân. Hiện tại, những người đi chích ngừa ung thư cổ tử cung chưa nhiều, bởi theo bác sĩ Lợi, chỉ những người có tiền mới quan tâm đến việc này.

Tuổi càng lớn, con người càng có xu hướng muốn gần nhau hơn trong đó bao gồm cả mong muốn một đời sống tình dục có chất lượng. Nhưng không gì có thể khắc chế lại tuổi tác.

Ảnh minh họa: Tumblr
 
Các vấn đề của tuổi già sẽ gây nên những rắc rối cho quan hệ tình dục và làm cho tình dục ở người cao tuổi khó an toàn. An toàn tình dục ở người cao tuổi không chỉ là phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục mà còn là an toàn cho sức khỏe.

Đái tháo đường
 
Là một trong những tình trạng bệnh lý gây nên rối loạn cương ở nam giới. Điều trị và hỗ trợ y tế kịp thời, phù hợp có thể giúp cải thiện tình trạng rối loạn cương trong hầu hết các trường hợp.
 
Tuy nhiên, vẫn còn ít hiểu biết và ít quan tâm đến ảnh hưởng của đái tháo đường đến đời sống tình dục ở phụ nữ cao tuổi. Phụ nữ mắc đái tháo đường thường bị nhiễm nấm âm đạo gây ngứa và khó chịu, làm cho quan hệ tình dục không thoải mái, đồng thời có thể lây bệnh cho bạn tình.
 
Tiểu tiện không tự chủ
 
Mất kiểm soát bàng quang, rò rỉ nước tiểu là biểu hiện rất thông thường ở người cao tuổi, đặc biệt là phụ nữ. Khi áp lực ổ bụng tăng trong quá trình quan hệ tình dục có thể gây nên tình trạng rò nước tiểu.
 
Điều này làm người phụ nữ xấu hổ, lảng tránh quan hệ tình dục và lâu dài có thể dẫn đến các hậu quả khác. Một tư thế tốt trong khi quan hệ tình dục có thể giúp giải quyết phiền toái này. Và rất may là tiểu tiện không tự chủ hoàn toàn có thể điều trị được.
 
Đột quỵ
 
Di chứng sau đột quỵ sẽ ảnh hưởng đến chức năng tình dục và có thể gây một số phiền toái. Nhưng nhiều người sau đột quỵ vẫn tiếp tục có quan hệ tình dục và có những trải nghiệm về đời sống tình dục rất tốt.
 
Các chuyên gia sẽ hướng dẫn một số tư thế giúp cho người bị liệt sau đột quỵ vẫn có thể quan hệ tình dục bình thường.
 
Phẫu thuật
 
Một số phẫu thuật như cắt tử cung, cắt buồng trứng ở phụ nữ hay cắt u tuyến tiền liệt ở nam giới... đều có thể gây nên những phiền toái cho đời sống tình dục ở người cao tuổi.
 
Có những người, những phẫu thuật này đã gây ảnh hưởng thực sự, nhưng cũng có những người vì quá căng thẳng, lo lắng mà sinh ra phiền toái. Lời khuyên của chuyên gia là cách tốt nhất để người cao tuổi tránh những phiền toái trong đời sống tình dục.
 
Thuốc
 
Một số thuốc có thể gây nên các vấn đề về tình dục ở người cao tuổi như thuốc huyết áp, thuốc khánh histamine, thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần, thuốc giảm béo, thuốc chống loét... các thuốc này có thể gây rối loạn cương ở nam giới hay khô âm đạo ở phụ nữ làm khó khăn trong quan hệ tình dục.
 
Người cao tuổi không nên chủ quan hoặc bỏ qua khía cạnh đời sống tình dục khi sử dụng các thuốc trên. Cần cởi mở trao đổi với thầy thuốc để được tư vấn thích hợp.
 
Bệnh lây truyền qua đường tình dục
 
Tuổi tác không bảo vệ người cao tuổi khỏi các bệnh  lây truyền qua đường tình dục. Bất cứ ai còn hành vi tình dục thì vẫn còn nguy cơ mắc các bệnh như giang mai, lậu, nhiễm Chlamydia, nhiễm herpes, viêm gan B, nấm, trùng roi và cả HIV/AIDS. Số người già nhiễm HIV đang tăng lên.
 
Vì vậy, người cao tuổi vẫn luôn lưu ý sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục. Để tránh các phiền toái do bao cao su, người cao tuổi cần lưu ý chỉ mang bao cao su khi đạt đến sự cương cứng hoàn toàn. Cởi mở trao đổi với bạn tình, thường xuyên đi xét nghiệm kiểm tra cũng là cách người cao tuổi tự bảo vệ mình khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Hãy nhớ rằng, không bao giờ là quá già để thực hiện các hành vi tình dục an toàn.
 

Các nhà tâm lý học cho rằng họ có thể dùng đòn roi để điều trị cho những người nghiện ma túy, rượu, tình dục cũng như những bệnh nhân tâm lý.

Những nhà tâm lý học người Xibia cho biết họ sử dụng những chiếc roi chuyên dụng để quật vào mông những người nghiện mỗi khi họ lên cơn sẽ giúp họ dần dần chấm dứt được cơn nghiện. 
Natasha, 22 tuổi nghiện ma túy 5 năm đã được cai nghiện thành công bằng phương pháp mới này
Phương pháp điều trị kỳ lạ này đã gây ra nhiều tranh cãi trong giới chuyên gia nghiên cứu về các phương pháp cai nghiện.
Một số người chứng kiến cảnh bệnh nhân nằm sấp xuống ghế để các chuyên gia cai nghiện dùng roi quật vào mông đã không tin tưởng phương pháp này.
Tuy nhiên Natasha, 22 tuổi, một trong số bệnh nhân nghiện ma túy đã được cai nghiện thành công ở trung tâm cai nghiện này cho biết cô là một bằng chứng chứng minh cho phương pháp điều trị này.
Cô khuyên những bệnh nhân nghiện và trầm cảm nên được dùng cách này để điều trị.
Cô chia sẻ: “Mặc dù khi bị đòn roi quật vào người tôi cảm thấy vô cùng đau đớn. Nhưng chính những cơn đau đó đã kéo tôi ra khỏi những cơn nghiện trở về với cuộc sống thực tại. Nếu không được điều trị bằng cách này thì có lẽ tôi đã bị ma túy hủy hoại cả cuộc sống của mình”.
Giáo sư Chukhrova cho biết: “Chúng tôi sử dụng roi quật vào mông bệnh nhân với một mục đích điều trị chắc chắn và rõ ràng”.
Những cơn đau trên thể xác sẽ kích thích não giải phóng edorphin vào trong cơ thể khiến bệnh nhân cảm nhận được niềm hạnh phúc từ trong da thịt của họ.
Rất nhiều người nghiện ma túy, rượu và cả nghiện tình dục đã tìm tới trung tâm cai nghiện này để hi vọng phương pháp cai nghiện mới lạ này sẽ giúp họ trở lại cuộc sống bình thường.
Một bệnh nhân nam nghiện rượu khác cũng đã tìm đến trung tâm để được cai nghiện bằng phương pháp này

Hầu hết những bệnh nhân sau khi trở về từ trung tâm đều được cai nghiện thành công và hòa nhập cuộc sống bình thường.
Giáo sư Chukhrova cho biết: “Liệu pháp đánh bệnh nhân là giai đoạn cuối của phương pháp điều trị giúp họ cai nghiện. Trước đó chúng tôi sẽ tiến hành rất nhiều liệu pháp tâm lý khác cũng như các chất khử độc".
Các chuyên gia điều trị cho biết họ sử dụng các cành liễu mềm để đánh vào mông bệnh nhân nên sẽ không thể khiến họ bị gãy xương hay chảy máu.
Kinh nghiệm cho thấy mông là vùng gây phản xạ được dùng để biến những cơn đau thành những tác động tích cực đối với cơ thể con người.
Mặc dù phương pháp điều trị mới lạ này chưa được nhiều chuyên gia trên thế giới thừa nhận, tuy nhiên các chuyên gia tâm lý học người Xibia cho rằng họ sẽ nỗ lực để trở thành những người tiên phong.
Họ cho biết sau khi nhiều bệnh nhân được điều trị thành công tại trung tâm của họ, đã có rất nhiều bệnh nhân từ khắp các thành phố của nước Nga và Mỹ cũng tìm đến để yêu cầu được điều trị.
Các chuyên gia này hi vọng phương pháp của họ sẽ giúp những người nghiện hay bệnh nhân gặp phải các vấn đề tâm lý thoát khỏi những hành vi và thói quen tiêu cực để có một cuộc sống như những người bình thường khác.

Trong thời tiết giá lạnh của mùa đông, rất nhiều người ngại đi tiểu. Ít ai biết rằng điều này không chỉ gây hàng loạt các bệnh về đường tiết niệu mà còn ảnh hưởng đến chuyện “chăn gối”.

Khi buồn tiểu không nên nhịn vì bất cứ lý do gì
 
Gần một tháng nay, chị Hoàng Ngọc Bích ở Hoài Đức (Hà Nội) đi tiểu thường xuyên bị ra máu. Chuyện ra máu khi đi tiểu chỉ xảy ra lúc chị nhịn tiểu, sau đó thì không ra nữa. Không chỉ vậy, chị còn cảm thấy chuyện chăn gối vợ chồng ngày càng khó khăn. Mỗi lần “yêu” là chị thấy đau, thậm chí chị còn cảm thấy “chán chồng”. Lo lắng sức khỏe và tình trạng lãnh cảm ngày một nặng, chị đi khám bác sỹ mới biết nguyên nhân là do thói quen nhịn tiểu.
Chị Mai Thị Bình ở Triều Khúc (Hà Nội) mắc phải chứng tiểu đêm. Thời tiết lạnh, mỗi khi buồn tiểu chị ngại chui ra khỏi chăn. Cố nhịn rồi chị ngủ quên luôn đến sáng hôm sau. Gần tháng nay chị thấy vùng kín hay bị ngứa, khí hư ra nhiều.
Tăng cường vệ sinh như rửa nước, rửa bằng các dung dịch vệ sinh nhưng tình trạng không cải thiện nhiều. Nghĩ mình bị bệnh phụ khoa, chị đi khám mới biết  bị viêm đường tiết niệu. Bác sỹ cho biết, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do thói quen nhịn tiểu của chị.
Theo các bác sỹ, nữ giới dễ bị viêm đường tiết niệu khi nhịn tiểu do niệu đạo của nữ giới tương đối ngắn nên mầm bệnh có mặt ở vùng trực tràng – hậu môn, âm hộ có thể nhanh chóng xâm nhập vào bàng quang. Việc nhịn tiểu thường xuyên cũng gây ức chế lên vùng xương chậu.
Nước tiểu ứ đọng làm bàng quang căng đầy gây sức ép lên tử cung và các cơ quan sinh dục khác, gây nên cảm giác đau khi giao hợp. Từ đó giảm dần và mất hưng phấn “yêu”. Với nam giới, nhịn tiểu cũng sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm tuyến tiền liệt gây nên hiện tượng xuất tính sớm, xuất tinh đau và làm giảm ham muốn tình dục…        
TS-BSCC Nguyễn Cao Luận (Khoa Thận nhân tạo, Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, nước tiểu có chứa chất độc, nếu lưu trữ lâu trong cơ thể vi khuẩn không được bài tiết ra ngoài sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn dễ xâm nhập vào cơ thể gây nhiễm trùng tiểu.
Việc nhịn tiểu lâu là nguyên nhân dẫn tới bệnh sỏi thận do các cặn canxi không được đào thải hết ra ngoài cơ thể, lưu lại và tạo thành sỏi thận… Người bình thường hiếm khi nhịn tiểu được lâu, bởi bàng quang chỉ chứa đựng được dung tích nhất định. Khi dung tích bàng quang khoảng từ 250 - 350 ml là bắt đầu có dấu hiệu căng giãn gây cảm giác mót tiểu. Trên 400 ml sẽ có cảm giác rất mót, 600 ml thì đau tức không thể chịu được.
Nhịn tiểu khiến nước tiểu ứ đọng trong bàng quang, lâu có thể gây vỡ bàng quang. Nếu không được phát hiện và phẫu thuật kịp thời sẽ dẫn đến viêm phúc mạc, viêm tấy vùng tiểu khung, viêm xương chậu, xơ hóa khoang sau phúc mạc, thậm chí có thể gây tử vong do sốc.
Bên cạnh đó việc nhịn tiểu lây còn làm cơ thể mất phản xạ tiểu theo đúng chu kỳ dẫn tới tiểu són, tiểu dắt. Đối với những người mắc bệnh mạn tính thì nhịn tiểu càng nguy hiểm như:  Bệnh nhân tăng huyết áp nếu nhịn đi tiểu sẽ khiến thần kinh hưng phấn, dẫn đến huyết áp tăng, tim đập nhanh, lượng ôxy tiêu hóa gia tăng, gây ra xuất huyết não hoặc nhồi máu cơ tim...

Các bác sỹ khuyến cáo, mọi người không nên nhịn đi tiểu vì trời lạnh. Khi đi nên đi chậm, không nên dùng sức đột ngột. Nếu muốn đi tiểu ít, đặc biệt vào các buổi tối thì không nên uống nước trước 3 giờ sau ngủ và nên ăn nhạt. Khi có dấu hiệu bất thường sau khi nhịn tiểu, mọi người nên đến ngay bệnh viện khám và điều trị để tránh những hậu quả đáng tiếc.

Nghe mách không ăn tinh bột có thể giảm béo nhanh, chị Hoa bỏ hẳn cơm, đồ ngọt... trong khẩu phần ăn. Sau một tuần, chị giảm được 2 kg nhưng lại khổ sở vì táo bón.

Sau khi sinh, cân nặng ngày càng tăng dù không còn cho con bú nữa, chị Hoa (Cầu Giấy, Hà Nội) tìm đủ cách giảm nhưng không ăn thua. "Trước sinh mình có 48 kg, mà giờ gần 60 kg, khổ nhất là mỡ tập trung hết ở bụng và đùi. Con tuổi rưỡi rồi mà vẫn bị nhiều người nhầm là đang bầu", chị Hoa kể.

Gần đây, qua Facebook, chị thấy một cô bạn chia sẻ cách giảm béo hiệu quả là không ăn thực phẩm có đường, tinh bột, khiến cô ấy trong vòng  2 tháng đã bớt được 6 kg. Lên mạng tìm hiểu thêm, thấy cách này được nhiều người khẳng định là "có tác dụng trông thấy", chị Hoa in hẳn một bảng chi tiết những thực phẩm cần "cai" vì chứa tinh bột và đường.
 
Coi chừng táo bón khi nhịn cơm giảm béo. Ảnh: Visualphotos.com


"Lên dây cót tinh thần ghê lắm, sau một tuần chỉ ăn toàn thịt nạc, cá, dưa chuột, củ đậu thấy cạp quần có lỏng ra thật, nhưng thèm cơm kinh khủng vì bình thường mình ăn cơm khỏe lắm. Sang tuần sau nữa thì đến khổ vì táo bón, giờ tinh thần đang lung lay, không biết có nên tiếp tục", chị Hoa chia sẻ.

Đang từ 80 kg, sau gần nửa năm ăn kiêng theo chế độ cắt hoàn toàn tinh bột, Tùng (Đại học Bách Khoa Hà Nội) chỉ còn 68 kg. Những người lâu không gặp Tùng đều ngạc nhiên trước sự thay đổi ngoại hình của chàng "Tùng mập" ngày nào. Thế nhưng, để đạt được số cân nặng như ý, Tùng từng thấy "khổ không kể thấu" vì không được ăn cơm, hoa quả cũng hạn chế vì sợ có đường, nước ngọt cai hẳn, chỉ ăn chủ yếu là chất đạm, rau. Số cân nặng giảm hẳn nhưng chàng sinh viên luôn có cảm giác mệt mỏi, đau đầu, không tập trung học tập được.

Trường hợp của Tùng được chia sẻ trong một hội thảo về phương pháp giảm cân khoa học tại Hà Nội và được TS Lê Bạch Mai, Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia giải thích: Việc nhiều người giảm hoặc cắt hẳn tinh bột cảm thấy đau đầu, mệt mỏi, không tập trung vào công việc, học tập là điều dễ hiểu vì thức ăn cho não chính là glucose. Chất bột đường có nhiều trong tinh bột như gạo, ngô, khoai, sắn, mì... Chất này khi vào cơ thể sẽ được phân giải thành glucose, là nguyên liệu chủ yếu cung cấp năng lượng cho não hoạt động. Thừa hoặc thiếu glucose đều ảnh hưởng không tốt cho não.

TS Bạch Mai cho biết, hiện nay, có khá nhiều phương pháp giảm cân nhưng Viện dinh dưỡng chưa bao giờ khuyến cáo một chế độ nhịn ăn hoàn toàn hoặc ăn quá ít cacbonhydrat (các chất bột, đường).

Gần đây, trên mạng xã hội Facebook hay các diễn đàn trực tuyến, có nhiều nhóm, hội được lập nên với cái tên như Hội giảm cân Low Carb, DAS Diet... chia sẻ bí quyết giảm cân, giảm béo bằng phương pháp Low-carb. Đây là một phương pháp giảm béo do bác sĩ R.Atkins (Mỹ) thiết kế cách đây mấy chục năm, tập trung vào những thức ăn có hàm lượng dưỡng chất cao không qua chế biến (như gạo lức, lúa mì nguyên hạt), ăn đủ chất đạm, bổ sung vitamin, muối khoáng và các axit béo thiết yếu, hạn chế tiêu thụ bột-đường chế biến. Phương pháp này được áp dụng khá lâu ở rất nhiều quốc gia trên thế giới, nhất là Mỹ. Hơn một năm trở lại đây, phong trào này khá nở rộ tại Việt Nam...

Ths Doãn Tường Vi, Trưởng Khoa Dinh dưỡng Bệnh viện 198, cho biết carbonhydrate là thủ phạm chính gây ra mỡ thừa ở bụng, mông, đùi. Chất này có trong cơm, bánh mì, bột mì, khoai tây, mì, cà rốt, hoa quả, một số loại rau nhiều tinh bột... Vì thế muốn giảm cân hoặc duy trì cân nặng, cắt giảm lượng carbonhydrate tiêu thụ hàng ngày cũng là một cách hay.

Dù vậy, theo bác sĩ cắt giảm lượng carbonhydrate không có nghĩa là cắt bỏ hoàn toàn các thực phẩm chứa chất này. Vì cơ thể con người cần đảm bảo đủ 4 nhóm chất quan trọng là bột đường, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Nếu thiếu một trong các chất này có thể khiến cơ thể suy yếu, rối loạn chuyển hóa, trong khi đa số những người thừa cân, béo phì đều đã bị rối loạn phần nào.

Bà Tường Vi cho rằng nếu muốn giảm cân bằng cách giảm chất bột -đường, cần ăn theo chế độ giảm từ từ. Nếu muốn ăn ít cơm, trong bữa ăn có thể dùng rau xanh và uống nước trước để làm đầy dạ dày, bớt cảm giác thèm ăn. Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, cá, ăn các đồ luộc, hấp cho bớt năng lượng, kết hợp với chế độ vận động hợp lý.

"Mọi việc phải tiến hành từ từ, càng muốn giảm béo nhanh, càng dễ thất bại", bác sĩ cho hay.

Từng áp dụng thành công cách giảm béo bằng chế độ low-carb, anh Phạm Anh Tuấn (Thi Sách, Hà Nội) cho rằng, điều quan trọng là cần nhận biết được cơ chế tạo mỡ, gây béo và có sự điều chỉnh phù hợp với bản thân, lắng nghe cơ thể mình trong quá trình thực hiện, chứ không phải là máy móc áp dụng theo những lời mách bảo.

Anh cho biết, bản thân anh là người hay thèm ăn và tăng cân khá nhanh trong năm ngoái, nên sau đợt phát hiện bị huyết áp cao, anh muốn giảm cân. Thời gian đầu, vì cắt hẳn tất cả các thực phẩm có tinh bột, đường, anh cảm thấy khá khổ vì cảm giác thèm mọi thứ, rồi bị táo bón. Sau đó, anh bổ sung thêm chuối vào bữa sáng sau khi uống nước ấm, đồng thời ăn rất ít cơm vào bữa trưa, kết hợp ăn nhiều rau.

"Giờ sau một tháng rưỡi tôi giảm được 5 kg, cảm thấy người nhẹ nhõm, thanh thoát, không bị chứng nghiện ăn như trước", anh chia sẻ.
  

Chỉ cần gõ chữ “tẩy trắng da” trên Google, 0,27 giây sau đã cho 3,11 triệu kết quả. Cơn “sốt” tẩy trắng da đã tràn đến VN mấy năm nay, nhưng một năm vừa qua mới thật sự nở rộ, mỗi người đua nhau làm sao có làn da trắng bóc mỹ mãn.

Một bộ kem lột trắng da không rõ nguồn gốc, xuất xứ như thế này có thể mua tại các cửa hàng mỹ phẩm
 giá chỉ có 60.000 đồng, đủ để lột một đôi tay hoặc một đôi chân
 
Nhưng theo bác sĩ da liễu, đủ loại tai hại cho làn da sau khi bạn tùy tiện tẩy trắng.
 
“Muốn làm đẹp phải cố thôi...”
 

Cách đây hơn một tuần, chị H. ở Hoàng Mai (Hà Nội) đi mua hai hũ kem lột ở shop C trên phố Vọng. “Bạn tôi hướng dẫn trộn đều hai nguyên liệu rồi bôi vào những chỗ cần lột, nhưng mỗi lần chỉ làm cho đôi tay hoặc đôi chân chứ không làm cùng lúc, quấn nilông ủ trong vòng hai giờ. Một tuần sau da sẽ bong ra như da rắn, có một lớp da mới, sau đó bắt đầu dưỡng trắng da sẽ trắng sáng. Tôi đã làm đúng hướng dẫn, lột da chân trước, hôm nay da bắt đầu bong, chỗ nào da bong là đỏ ửng lên và rất rát, nhưng muốn đẹp thì phải cố thôi” - chị H. kể.

Vốn là người có làn da ngăm đen nên từ lâu chị H. mơ ước có làn da trắng sáng. Hè 2012 vừa qua, thấy bạn bè đua nhau đi tắm trắng, chị muốn làm theo lắm nhưng còn ngại chưa dám. Năm nay tiết trời vừa ấm, chị liền đi mua kem lột và hẹn trước với một thẩm mỹ viện quen mua liệu trình dưỡng trắng sau khi lột da. Hũ kem lột chị H. mua không nhãn mác, không hề ghi thành phần nguyên liệu cũng như tên nhà sản xuất, trông như hộp caramen gia công. Lọ nguyên liệu trộn thì trông như lọ thuốc nhỏ mũi.

Theo chị H., hè vừa qua bạn bè chị nhiều người đã lột da và tắm trắng, da sáng thấy rõ. Sau khi lột da, các chị sẽ mua gói “trị liệu” dưỡng trắng, hằng ngày tẩy da chết rồi bôi hỗn hợp cám gạo và sữa, sau đó tắm sạch rồi bôi kem trộn. Kem trộn được quảng cáo là kem kích trắng nha đam - ngọc trai, giá lẻ 70.000 đồng/100 gam, mua cả ký chỉ 650.000 đồng, “chất lượng” hơn là kem kích trắng tinh chất nhân sâm, giá lẻ 75.000 đồng/gam, bán buôn 700.000 đồng/kg hoặc kem kích trắng tinh chất ngọc trai, bán lẻ 110.000 đồng/100 gam, bán buôn 1.000.000 đồng/kg... Theo chị H., đây đều là sản phẩm do người bán tự trộn, đôi khi thấy kem chảy nước, ngửi thử thấy có mùi chua chua.

Trao đổi với chủ một spa trên phố Nguyễn Công Hoan, Hà Nội có dịch vụ dưỡng trắng, chị này cho hay thành phần kem trộn dưỡng trắng chủ yếu là loại thường được gọi là “kem sâm” của Trung Quốc giá chưa đến 20.000 đồng/hộp. “Cơ sở chúng tôi thường dùng bột ngọc trai và nhân sâm bột trộn cùng kem sâm, ngọc trai bột mua lẻ giá khá cao, tới 250.000 đồng/100 gam, lại có lợn cợn không mịn nên chỉ cho vào chút ít. Còn phần lớn kem trộn trên thị trường có chứa thành phần chất tẩy để giúp da sáng dần, kem có mùi chua tức thành phần tẩy nhiều hơn bình thường” - chủ spa cho biết.

Đủ các loại kem trắng da
Quá nhiều loại kem làm trắng da đủ mọi nguồn gốc xuất xứ từ kem tắm trắng dạng khô đến kem tắm trắng cát và đủ loại thành phần: Sữa non, sữa dê, sữa ong chúa, ngọc trai, thảo dược được rao bán nhan nhản trên các trang mạng mua bán và trên các trang Facebook cá nhân, giá cả từ vài chục đến hàng triệu đồng/sản phẩm. Hầu như những sản phẩm này đều được quảng cáo có công dụng làm da trắng hồng tự nhiên, làm trắng da trong một thời gian ngắn, bôi vào da trông tự nhiên như không bôi, không tạo cảm giác rít.
Đáng chú ý là những sản phẩm kem làm trắng được quảng cáo có công dụng làm trắng tức thì, trắng luôn sau một lần sử dụng, trắng sau một tuần, đồng thời còn có thêm nhiều công dụng khác như giải độc, tăng khả năng chống lại tia tử ngoại UV, UVB.

Giá một liệu trình tắm trắng  (gồm 4 bước: Tẩy da chết, tắm trắng, massage, bôi kem dưỡng) trong vòng 4-5 tuần hiện dao động 3-4 triệu đến 10 triệu đồng, tùy uy tín và quy mô thẩm mỹ viện. Qua tìm hiểu, các sản phẩm kem làm trắng da, kem tắm trắng ở nhiều thẩm mỹ viện hay spa này đều giống như sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ bán ở các shop mỹ phẩm, cũng đều là sản phẩm tự sản xuất theo kinh nghiệm cá nhân chứ không hề qua nghiên cứu, thử nghiệm để đánh giá tác động đến sức khỏe.
Nhân viên ở thẩm mỹ viện N trên đường Kim Liên (Hà Nội) luôn hết lời giới thiệu sản phẩm kem tắm trắng da của mình là hàng nhập ngoại của Pháp, nhưng khi đưa hộp kem tắm trắng cho khách hàng xem thì lại là một hũ kem được đóng gói rất thủ công, phía dưới có chữ ghi nguồn gốc từ... New Zealand, nhưng không có bất kỳ dòng chữ nào chứng minh sản phẩm này có nguồn gốc nhập từ New Zealand.

Đều là hóa chất tẩy
Bác sĩ Nguyễn Xuân Trường - Trung tâm Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai Hà Nội - cho biết nhiều trường hợp phải nhập viện để giải quyết những hậu quả do tắm trắng gây ra. Những trường hợp này nhẹ thì bị dị ứng nổi mề đay, nặng hơn là suy hô hấp, phù tạng, rối loạn nhịp tim... Đáng chú ý không chỉ có những người trình độ thấp, thiếu hiểu biết tự ý sử dụng các loại kem pha trộn trôi nổi trên thị trường để tắm trắng, mà nhiều người có địa vị, học vấn tìm đến những thẩm mỹ viện lớn làm dịch vụ này và đều trở thành nạn nhân của tắm trắng.

Theo bác sĩ Trường, bản chất của các loại kem tẩy trắng da, kem lột da đều chứa những loại hóa chất tẩy. Những chất tẩy này khi được thoa lên da sẽ tẩy, làm bong tróc lớp biểu bì trên da, để lại phần da non phía trong, do vậy gây nên ảo giác cho người sử dụng về công dụng làm trắng của nó. Tùy từng loại sản phẩm sẽ có liều lượng tẩy khác nhau, do đó sẽ có độ tẩy trắng khác nhau.
Cũng theo bác sĩ Trường, những sản phẩm càng được quảng cáo làm trắng da siêu tốc càng nguy hiểm vì trong những sản phẩm này chứa rất nhiều hóa chất tẩy làm bào mòn sâu hơn vào những lớp da non phía trong. Ở những sản phẩm được quảng cáo là làm trắng từ từ thực chất cũng đều chứa thuốc tẩy, tuy nhiên được trộn với hàm lượng thấp hơn.

Bác sĩ Nguyễn Minh Quang (Phó Giám đốc Bệnh viện Da liễu Hà Nội) cũng cảnh báo việc lột da, tẩy trắng siêu tốc là trái với quy luật sinh lý tự nhiên của da, khi tiếp xúc với ánh nắng sẽ rất nguy hiểm vì lớp da ấy còn non, vừa dễ cháy đen da, vừa dễ bắt các tia tử ngoại có hại như UV, UVB...

Có lẽ chưa thời điểm nào mà các loại thực phẩm chức năng có tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư, giảm cân, giảm mỡ máu, hỗ trợ điều trị gút, tiểu đường, gan, thận, tim mạch, huyết áp, trĩ và cả "chuyện ấy" lại được quảng cáo rầm rộ như thời điểm này.

Tuy nhiên thị trường thực phẩm chức năng đang rất hỗn độn, giá cả cũng "trên trời", công khai quảng cáo sai khiến nhiều người mua gặp trái đắng.
 
Thực phẩm chức năng đang phát triển ồ ạt nhưng công tác quản lý còn nhiều bất cập,
nhiều sản phẩm công khai sai phạm nhưng vẫn tồn tại (Ảnh minh họa: Internet)

Nổ như “thần dược”
Một sản phẩm thực phẩm chức năng K. được quảng cáo tại các trang chính thống trên mạng nhằm mục đích tăng cường sinh lý cho nam giới khiến người xem đọc xong phải giật mình vì với nội dung như thế, loại sản phẩm này chẳng khác nào thần dược!
“Tăng kích thước”, “căng tràn sức sống”, “xuất tinh nhiều lần không thấy mệt mỏi”, “hạnh phúc vô biên”, “trị liệu triệt để”, “mạnh mẽ chưa từng thấy”, … xuất hiện công khai trong nội dung quảng cáo của loại thực phẩm chức năng này.
Chưa kể chuyện trước đó, vào tháng 10-2012, sản phẩm này đã bị cơ quan chức năng phát hiện sai phạm trong công bố chất lượng. Theo đó, hàm lượng sản phẩm theo công bố là >30% nhưng kết quả kiểm nghiệm chỉ có 5,2%!
Một loại thực phẩm chức năng khác (xuất xứ Hàn Quốc) được đơn vị phân phối quảng cáo có khả năng “phòng và chữa các bệnh như tiểu đường, mỡ nhiễm máu, các bệnh về gan, mật, thận suy, điều hoà huyết áp, suy nhược, béo phì, thuốc bồi bổ chống suy dinh dưỡng, hậu sản, bổ âm”.

Ngoài ra, thực phẩm chức năng này còn được quảng cáo có tác dụng tiêu diệt, ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư, hồ trợ điều trị ung thư, điều hoà huyết áp, giảm cholestrerol và xơ vữa động mạch.
Nhiều người mua dùng sau đó đã thốt lên: Giá mà nhà phân phối đưa ra cũng rất “tương xứng” với công dụng trong quảng cáo trên với mức gần 2 triệu đồng/hộp!
Đọc những đoạn quảng cáo trên, ông Nguyễn Thanh Phong, Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), cho biết trong quá trình duyệt nội dung quảng cáo, cơ quan quản lý không bao giờ cho phép dùng những từ ngữ như trên.
“Những từ như trên và những cụm từ như “tối ưu”, “tốt nhất”, “hiệu quả nhất” không được phép xuất hiện trong quảng cáo. Ngôn từ đó vừa dễ gây hiểu nhầm về công dụng của thực phẩm chức năng, vừa không phù hợp với thuần phong mỹ tục khi đăng tải trên các phương tiện truyền thông đại chúng”, ông Phong nói.
Các dịp đi công tác địa phương, ông Phong cũng “giật mình” vì những đoạn quảng cáo phóng đại của các loại thực phẩm chức năng trên đài truyền hình, báo chí địa phương, nghe quảng cáo xong thì thấy loại thực phẩm chức năng đó chẳng khác nào thần dược.
Đây cũng là kiểu sai phạm phổ biến nhất trong việc quảng cáo thực phẩm chức năng hiện nay.
Tràn lan, khó đánh giá hiệu quả
Theo thống kê, hiện cả nước ta có khoảng 10.000 sản phẩm thực phẩm chức năng trong đó có đến 40% là sản phẩm nhập khẩu.
Thị trường này vẫn đang tiếp tục phát triển với tốc độ cao, chỉ trong 3 năm trở lại đây đã có thêm gần 1.800 doanh nghiệp tham gia sản xuất và kinh doanh thực phẩm chức năng.
Sự phát triển mạnh mẽ của thị trường thực phẩm chức năng được đánh giá là phản ánh khá sát với xu hướng tiêu dùng, ăn uống và chăm sóc sức khỏe của người dân trong một xã hội đang phát triển, có mức độ đô thị hóa cao.
Tuy nhiên, tác dụng và sự thay đổi về sức khỏe do thực phẩm chức năng mang lại hiện vẫn còn là một dấu chấm hỏi.
Theo ý kiến của Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long tại Hội thảo về vai trò của thực phẩm chức năng và công tác quản lý được tổ chức vào cuối năm 2012 thì hiện nay, các bằng chứng khoa học mạnh mẽ, thuyết phục về hiệu quả của thực phẩm chức năng tại nước ta vẫn còn là một khoảng trống.
Còn theo ông Nguyễn Thanh Phong, Phó cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), khi cấp chứng nhận chất lượng sản phẩm, doanh nghiệp phải cung cấp phiếu kiểm nghiệm chất lượng của đơn vị kiểm nghiệm được cấp phép. Qua đó, để chứng nhận các chỉ tiêu đánh giá thành phần làm nên thực phẩm chức năng, xem các chỉ tiêu đó có đảm bảo hay không.
Do đó, ông Phong cho rằng với các sản phẩm được cấp phép lưu hành trên thị trường mà người tiêu dùng phản ánh là “không thấy hiệu quả rõ rệt” thì tự người tiêu dùng sẽ đánh giá được sau quá trình sử dụng và từ chối những sản phẩm đó.

Việc sử dụng một loại rượu rễ cây để trị mụn, trị nám khiến không ít người bị lột da, bong tróc..., nặng hơn nữa có thể dẫn đến nguy cơ bị ung thư da.

Loại thuốc trị mụn này được quảng cáo là phương thuốc bí truyền, có công hiệu nhanh chóng
 
Chị N.T.H., ở quận Thủ Đức, TPHCM, bị mụn ở mặt đã nhiều năm không khỏi nên khi được người quen giới thiệu một loại rượu rễ cây thuốc nam của người dân tộc có tác dụng trị mụn, làm da láng mịn vĩnh viễn chị đã dùng thử ngay. Chỉ mất 200.000 đồng, chị H. được giao tận tay một chai rượu rễ cây trị mụn chừng 250 ml.
 
Sau một tuần bôi thuốc, mặt chị H. bắt đầu sưng lên, da bong tróc thành từng mảng, toàn bộ khuôn mặt chị H. lúc này như rắn bị lột da. Tá hỏa, chị H. hỏi người bán thuốc thì được trả lời rằng “thuốc đang có tác dụng, cứ yên tâm rồi dần da sẽ đẹp lên”.
Đúng như lời nói, khoảng ba tuần sau da mặt chị H. bắt đầu trắng hồng láng mịn như da em bé, từ mụn bọc, mụn nhân cũng biến mất, sạch trơn. Tuy nhiên, vài tháng sau đó da mặt chị H. bị nhăn nhúm, không chỉ vậy đám mụn còn xuất hiện nhiều hơn trước khiến chị rất tự ti không dám ra đường. Đi khám, chị H. được các bác sĩ cho biết da chị bị tổn thương nghiêm trọng do dùng một loại chất tẩy da cực mạnh...
Nguồn gốc nhập nhằng
Tại TPHCM, loại rượu rễ cây này được rao bán ở rất nhiều nơi, không chỉ trên các trang mạng mà còn ở các tiệm mỹ phẩm, tiệm thuốc đông y nhỏ lẻ. Tùy từng điểm bán, giá một chai rượu rễ cây 250ml dao động từ 50.000-300.000 đồng. Khi nghe có người muốn mua thuốc, bà chủ cửa hàng bán loại rượu rễ cây này trên đường Lạc Long Quân, quận 11 lôi một chai nhựa đã xỉn màu từ trong hốc tủ, rồi ra vẻ bí hiểm: “Đây là phương thuốc bí truyền từ đời cụ ngoại tôi để lại, công thức không ai biết nên chỉ tới đây mới mua được”.
Bên trong chai nhựa là một dung dịch hơi ngà vàng có mùi hắc như rượu cùng một loại rễ cây màu nâu được dán nhãn thủ công, sơ sài với nội dung: “Nhà thuốc gia truyền trị mụn và lột mặt, thuốc có biểu hiện sưng mặt, đỏ, ngứa. Nếu sưng thì ngưng một hoặc hai ngày lại dùng tiếp, dùng đến khi nào lột đều da, người nào có mụn thì nặn nhân ra hết...”. Trước khi trao hàng, bà chủ còn dặn dò: “Thuốc sẽ làm sưng mặt, đỏ, ngứa, bong tróc da... nhưng cứ yên tâm và kiên trì dùng cháu sẽ có một làn da trắng đẹp như ý, sạch mụn 100%”. Về độ an toàn của thuốc, bà này khẳng định “thuốc nam lành lắm, không lo độc địa hay phản ứng gì đâu”...
Cùng loại thuốc đó tại một cửa hàng tạp hóa trên đường Huỳnh Tấn Phát, quận 7 nhưng bà chủ lại có chiêu quảng cáo khác: “Có biết tại sao con gái dân tộc Thái có da đẹp không? Là nhờ loại thuốc này đó. Đây là thuốc của riêng người dân tộc Thái, tui phải nhờ người quen đặt mua từ ngoài Bắc cả năm trời mới có”.
 
Một chai rượu rễ cây 250 ml như vậy giá bán ở đây là 300.000 đồng. Không chỉ tại TPHCM, ở các khu công nghiệp tại Bình Dương loại thuốc trị mụn này cũng được chị em công nhân ưa chuộng và truyền tai nhau dùng. Giá bán ở đây rất rẻ chỉ 50.000-80.000 đồng là mua được một chai nhựa khoảng 250 ml.
Nhằm nâng cao giá trị của sản phẩm, những người bán hàng tại một số cửa hàng mỹ phẩm xách tay trên đường Giải Phóng, quận Hoàng Mai và đường Nguyễn Trãi, quận Thanh Xuân (Hà Nội) đã quảng cáo loại rượu rễ cây này là phương thuốc bí truyền của người dân tộc thiểu số ở Tây nguyên, Tây Bắc xa xôi rất khó mua, phải đặt hàng qua nhiều ngày mới có.
Cách làm đẹp tai hại
TS Trần Văn Tiến, phó giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương, khẳng định việc bôi rượu lên mặt để trị mụn, trị nám hay làm đẹp như vậy là phản khoa học. Theo phân tích của ông Tiến, rượu thực chất là dung môi gây kích ứng da, làm da sẩn ngứa, ửng đỏ khi ở độ nhẹ, rượu độ nặng có thể làm bong tróc tổn thương da. Nguy hại là khi lớp biểu bì ngoài cùng của da bị tổn thương đồng nghĩa với việc làn da đó không còn khả năng chống chọi với các tác nhân gây hại như tia cực tím, ô nhiễm môi trường... dẫn đến hệ quả là da rất yếu, dễ bị mụn, nám, bị viêm hoặc có thể dẫn đến ung thư da.
ThS-BS Nguyễn Hữu Trường, Trung tâm miễn dịch lâm sàng Bệnh viện Bạch Mai, cho biết loại rượu rễ cây làm bong tróc da như vậy thực chất là loại chất tẩy da. Nguyên lý hoạt động của những loại chất tẩy này khi tiếp xúc với da sẽ làm bong lớp biểu bì ngoài cùng khiến phần da non lộ ra ngoài nên tạo cảm giác trắng hồng, mịn màng cho người sử dụng. Tuy nhiên, đây chỉ là ảo giác vì sau khi lột lớp da bên ngoài, tế bào nám hoặc nhân mụn vẫn còn sâu phía trong da sẽ dễ dàng tái phát trở lại, nhất là khi da tiếp xúc với ánh nắng và khói bụi. Ông Trường khuyến cáo cách làm đẹp này rất tai hại vì có không ít bệnh nhân đến viện để điều trị những hậu quả do dùng những loại rượu rễ cây hay những loại thuốc tẩy da một cách tùy tiện.
Đánh giá về phương pháp trị mụn, trị nám bằng việc bôi rượu rễ cây lên mặt, TS. Đỗ Đình Long, giám đốc Trung tâm Đào tạo và huấn luyện Bệnh viện Y học cổ truyền quân đội, cho biết y học cổ truyền có rất nhiều bài thuốc trị mụn, trị nám, làm đẹp da nhưng chủ yếu là giải quyết tận gốc chứ không phải điều trị triệu chứng. “Khi bị mụn cần phải xác định nguyên nhân gây ra mụn ở đâu, từ gan, mật suy... hay vì nguyên nhân khác để có cách điều trị đúng đắn chứ không phải cứ đắp các loại cây, lá vào mặt là xong” - ông Long nói.
 

Người Nhật tin rằng sầu riêng còn có tác dụng hỗ trợ “chuyện ấy”. Tuy nhiên, cũng cần biết rằng ăn quá nhiều sầu riêng sẽ làm tăng nhiệt độ cơ thể và làm tăng huyết áp.

Nếu như măng cụt được mệnh danh là “nữ hoàng trái cây” (Queen of the fruits) thì sầu riêng được phong là “vua trái cây” (King of the fruits). Khi sầu riêng được bày bán ở Úc, người Úc kháo nhau rằng trông chúng giống như một loại... vũ khí hơn là trái cây! Khi được mời dùng thử, người Úc lại bảo “mùi thì như... địa ngục nhưng vị thì lại giống... thiên đường!”.
 

Ảnh minh họa Internet
 
Xét về khía cạnh dinh dưỡng, sầu riêng chứa thành phần bổ dưỡng “thượng thừa”, giàu chất xơ, calcium, magnesium và các loại vitamin. Sầu riêng có chứa sulfur nên có tính nhiệt, vốn có thể giúp thực khách cảm thấy ấm lòng trong đêm. Cũng do có chứa sulfur nên đối với vị giác của một số người thì sầu riêng hơi có mùi nhẹ của tỏi.
 
Thịt sầu riêng có nhiều protein và không có chứa cholesterol. Sầu riêng có nhiều vitamin C và một loại amino acid là tryptophan, chất này khi vào cơ thể sẽ được chuyển hóa thành serotonin làm tăng cường mức serotonin, giúp cải thiện trạng thái và tinh thần sau những giờ làm việc căng thẳng. Người Nhật thì tin rằng sầu riêng còn có tác dụng hỗ trợ “chuyện ấy”. Tuy nhiên, cũng cần biết rằng ăn quá nhiều sầu riêng sẽ làm tăng nhiệt độ cơ thể và làm tăng huyết áp.
 
Cũng có nhiều “tin đồn” (cần thêm nhiều bằng chứng y học để chứng minh) rằng “nhậu” với sầu riêng có thể dẫn tới một số trường hợp đột quỵ. Dù là tin đồn nhưng mấy ông “con ngọc hoàng” cũng cần nên nhớ câu “tránh voi chẳng xấu mặt nào”!

Một chế độ ăn nhiều chất béo có thể làm suy giảm số lượng tinh trùng ở phái mạnh, theo nghiên cứu mới của các nhà khoa học Mỹ.

Kết quả nghiên cứu đăng trên chuyên san Human Reproduction cho thấy những người hấp thu nhiều đồ béo nhất có lượng tinh trùng thấp hơn đến 43% so với nhóm người ăn ít nhất.
 
Chất béo bão hòa không có lợi cho sức khỏe sinh sản ở đàn ông - Ảnh: AFP

Sự liên quan này nhiều khả năng là do tác động của chất béo bão hòa.

Ngược lại, a xít béo omega-3 (thường có trong cá và dầu thực vật) có thể cải thiện khả năng sinh sản cho đàn ông. Theo đó, người nào ăn nhiều chất béo dạng này có lượng tinh trùng nhỉnh hơn so với nhóm hấp thu ít, chênh lệch khoảng 1,9%.

Một báo cáo hồi đầu năm nay do Đại học Illinois thực hiện cũng từng xác nhận a xít béo omega-3 đóng vai trò quan trọng cho việc hình thành tinh trùng khỏe mạnh đủ điều kiện để thụ tinh.

Như vậy, nếu các ông điều chỉnh chế độ ăn theo hướng giảm chất béo bão hòa và tăng lượng a xít béo omega-3 có thể không những cải thiện sức khỏe toàn diện mà còn tăng cường khả năng sinh sản, theo chuyên gia Jill Attaman. Ông đã công tác tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts vào lúc cuộc nghiên cứu được thực hiện.

Củ cải có thể dùng chế biến nhiều món ăn như luộc, kho với thịt, cá, xào mỡ, làm dưa... rất ngon miệng. Ngoài là thức ăn, củ cải có vị cay, tính lạnh, còn có tác dụng là một vị thuốc.


Củ cải trắng chứa 92% nước, 1,5% protit, 3,7% gluxit, 1,8 xenlulô. Lá và ngọn chứa tinh dầu và một lượng đáng kể vitamin A và C. Một số bài thuốc từ củ cải như sau.
 
Trị chứng khản tiếng, không nói được: Củ cải sống 300g rửa sạch vắt lấy nước, gừng sống 20g giã vắt lấy nước, trộn hai thứ vào nhau rồi uống ngày 3 lần, uống 2 ngày là khỏi.
 
Trị chứng chảy máu cam: Củ cải sống 300g rửa sạch giã vắt lấy 1/2 bát nước hòa thêm một ít rượu rồi đun nóng, lấy nước này nhỏ vào mũi ngày 3 - 4 lần.
 
Trị chứng lở loét miệng do nhiệt: Giã củ cải sống 300g rồi vắt lấy nước hòa thêm một ít nước lọc, súc miệng ngày 3 lần,  dùng 2 ngày khỏi.
 
Trị đại tiện ra máu: Củ cải sống 200g giã nát, lọc lấy một chén nước nhỏ cho 4 thìa nhỏ nước mật ong, đun chín và uống nước này vào buổi sáng hằng ngày.
 
Trị đau sỏi mật: Củ cải sống 300g thái to thành từng miếng như ngón tay, tẩm với mật ong màu vàng nhạt, không dùng mật ong màu nâu sẫm. Đặt củ cải đã tẩm mật ong lên chảo rồi sấy khô trên than hoặc lửa. Khi khô lại tẩm mật ong và sấy khô không để chảy nước, ăn củ cải sấy khô và uống một ít nước muối loãng ngày 2 lần, dùng trong một tháng.
 
Trị chứng nước tiểu đục: Người bị nước tiểu đục do lo nghĩ nhiều hoặc tửu sắc quá độ lấy 200g củ cải trắng khoét rỗng bỏ hết ruột bên trong rồi nhét đầy ngô thù du (có bán hiệu thuốc Bắc), đậy kín lại. Hấp chín củ cải bằng chõ rồi lấy ra bỏ hết ngô thù du, củ cải sấy khô, tán bột cho thêm chút bột quấy đặc vào và viên lại thành viên nhỏ như hạt đậu xanh. Ngày uống 3 lần, mỗi lần uống khoảng 30 - 40 viên với nước, rất hiệu nghiệm.

Củ từ là thức ăn giàu chất dinh dưỡng, đặc biệt là tinh bột. Nhưng không chỉ có giá trị dinh dưỡng, giá trị chữa bệnh của củ từ còn quý hơn nhiều.

Củ từ không chỉ là một thức ăn rất tốt cho những người bị tiểu đường, cao huyết áp, béo phì, hay bị táo bón, khó ngủ mà còn có tác dụng giúp cơ thể phòng chống nhiễm độc kim loại nặng từ môi trường. Cũng do tác dụng này, trước đây, củ từ đã được các thầy thuốc đưa vào chế độ ăn hằng ngày của công nhân làm việc trong môi trường lao động có chất độc để bảo vệ sức khoẻ lâu dài cho công nhân.
 
 
Theo Đông y, củ từ vị ngọt, tính bình, có tác dụng chống mệt mỏi, ích khí lực, kiện tỳ vị, cường thận dương, giải các chất độc khỏi cơ thể và chữa được nhiều bệnh. Sau đây là một số món ăn - bài thuốc kinh nghiệm dùng củ từ phòng chữa bệnh có kết quả tốt.
 
- Để giải các loại chất độc khỏi cơ thể: Giã củ từ sống, vắt lấy nước cho bệnh nhân uống sẽ nôn ra hết chất độc và khỏi bệnh.
 
- Để chống trầm cảm, bi quan, chán nản: Cho người bệnh ăn củ từ thường xuyên sẽ tạo điều kiện cho cơ thể sản sinh ra chất serotonin (là chất làm cho não phấn chấn, lạc quan).
 
- Làm bánh củ từ thịt gà chữa viêm họng, ho do nhiệt: Lấy củ từ gọt vỏ 250g, thịt gà 25g, thịt lợn nạc 100g, xá xíu 75g, nấm đông cô 25g, măng non 100g, bột nếp 500g, bột mỳ 250g, dầu vừng 50g, rượu 5g, xì dầu 15g, muối 15g, tiêu bột 0,5g, đường 15g. Cách làm và dùng: Chần măng và nấm trong nước đang sôi. Các loại thịt thái nhỏ nhào tinh bột ướt. Xào thịt, măng, nấm, gia vị. Củ từ luộc chín, trộn với các loại bột, đường, muối, nhào kỹ đặt trên mâm đã xoa mỡ, chia làm 20 phần làm áo bánh, rán vàng. Loại bánh này có tác dụng giải nhiệt, tiêu đờm, ho nhiệt, đờm đặc vàng, viêm họng.
Về thành phần hoá học, trong 100g củ từ có 75g nước, 1,5g protit, 21,5g gluxit 1,2g xenluloza, 28mg canxi, 30mg photpho, 0,2mg sắt, 2mg vitamin C... cung cấp được 94Kcal. Như vậy, giá trị dinh dưỡng của củ từ cũng tương đương khoai tây.

Trầm cảm sau sinh là tình trạng thường xuyên mệt mỏi, buồn chán, lo lắng sau sinh. Những phụ nữ mắc bệnh này còn lo sợ con mình bị hại và bản thân mình là người mẹ xấu.

 
Nguyên nhân và hệ luỵ
Nguyên nhân bệnh trầm cảm sau sinh là do việc giảm đột ngột estrogen và progestrogen góp phần gây nên. Hormone tuyến giáp giảm nhanh chóng gây cảm giác mệt mỏi và trầm cảm. Ngoài ra, còn do thay đổi về thể tích máu, huyết áp, hệ miễn dịch và chuyển hoá dẫn đến tình trạng mệt mỏi và dễ thay đổi cảm xúc. Mâu thuẫn gia đình, khó khăn tài chính, thiếu sự giúp đỡ của người thân cũng là một nguyên nhân. Còn có nguyên nhân di truyền: Trong gia đình có người bị trầm cảm thì nguy cơ bệnh cao.
Trầm cảm sau sinh ảnh hưởng trước hết đến bản thân người mẹ: Thể chất sụt cân, suy dinh dưỡng; tinh thần suy nhược, hoang tưởng, có hành vi nguy hiểm... Ngoài ra còn ảnh hưởng đến người thân: Chồng và con không được chăm sóc tốt, gia đình không vui vẻ. Ở mức độ nặng, người bị trầm cảm sau sinh có ý nghĩ hay hành vi tự tử (41,2%). Một số người rối loạn tâm thần, luôn có cảm giác bị hại nên tìm cách trả thù hay đối phó. Có những bà mẹ nghĩ con mình bị ma quỷ nhập nên tìm cách trừ tà, rất nguy hiểm đến tính mạng của bé.
Triệu chứng cảnh báo
Suy nhược cơ thể: Nhiều sản phụ cảm thấy đau khổ, vô vọng tăng dần sau khi sinh con, đôi khi có cảm giác bị chồng, gia đình, bạn bè bỏ rơi nên lâm vào trạng thái mệt mỏi triền miên, thờ ơ với công việc nhà, không buồn tắm rửa, chải chuốt.
Lo lắng: thường là về sức khoẻ bản thân. Dù bác sĩ chẳng tìm ra nguyên nhân, họ cứ cảm thấy đau dữ dội ở đâu đó, thường là ở đầu và cổ. Những người khác lại đau lưng, đau ngực, có thể do các vấn đề về tim. Càng than phiền về sức khoẻ càng làm cho họ thêm stress.
Hoảng hốt: người mẹ có thể cảm thấy hoảng hốt đối với những tình huống xảy ra hàng ngày, và khó có thể bình tĩnh lại.
Căng thẳng: họ thường khó có thể thư giãn được, nhiều khi có cảm giác như muốn nổ tung ra. Loại căng thẳng này không thể giải quyết bằng thuốc an thần.
Bị ám ảnh: có thể về một người, một tình huống hay một hoạt động cụ thể nào đó. Vài người trở nên sợ hãi và tin rằng mình là mối nguy hại cho gia đình, đặc biệt là đứa trẻ. Những nỗi sợ này có thể đi kèm cảm giác tội lỗi. Điều này thường không có nguyên do, nhưng nếu người mẹ sợ ảnh hưởng đến con mình thì nên báo với gia đình và bác sĩ.
Mất tập trung: khó đọc sách, xem tivi hay trò chuyện bình thường. Họ sẽ cảm thấy kém trí nhớ, đôi lúc không sắp xếp được suy nghĩ.
Rối loạn giấc ngủ: họ có thể thao thức đến gần sáng, hoặc không ngủ được tí gì. Vài người ngủ không liên tục, hay bị thức giấc vào giữa đêm, thỉnh thoảng gặp ác mộng và không thể ngủ lại được. Nhiều bà mẹ cảm thấy stress hơn vào buổi tối, nên bị mất ngủ lâu dài.
Mất hứng thú tình dục: thường kéo dài một thời gian, nên các ông chồng cần thông cảm và hiểu rằng đây chỉ là triệu chứng của bệnh. Hứng thú tình dục sẽ trở lại khi người mẹ hết trầm cảm.
Nói chung, triệu chứng của trầm cảm sau sinh là tâm trạng buồn bã, giảm hứng thú hoạt động, cảm thấy vô dụng hay tội lỗi, khó tập trung hoặc không quyết đoán, thường nghĩ đến cái chết và tự tử, thay đổi khẩu vị và tăng hoặc giảm cân; mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều, suy nghĩ, hành động, phản ứng chậm, mệt mỏi, thiếu sinh lực…
Điều trị và dự phòng
Nếu trầm cảm nhẹ thì việc tư vấn đơn thuần có thể giúp người bệnh vượt qua. Nếu trầm cảm nặng có điều trị thuốc thì việc tư vấn cũng giúp ích cho bệnh nhân. Khi người mẹ nghĩ rằng mình bị trầm cảm sau sinh thì nên gặp bác sĩ càng sớm càng tốt. Cố gắng nói với bác sĩ tất cả các triệu chứng gây khó chịu, điều này giúp chẩn đoán chính xác bệnh hơn. Thuốc được kê toa thông thường hoặc là thuốc an thần hoặc là thuốc chống trầm cảm. Bên cạnh dùng thuốc, điều quan trọng là phải duy trì chế độ dinh dưỡng tốt, dùng vitamin B6 hoặc vitamin tổng hợp… Nếu đơn thuốc không thích hợp, cần trở lại bác sĩ và yêu cầu thay đổi đơn thuốc. Nếu thích hợp, cũng đừng rút ngắn thời gian điều trị bởi trầm cảm cần điều trị kéo dài để phục hồi hoàn toàn. Người mẹ trầm cảm thường không thích sự cô độc, do vậy người nhà nên cố gắng để lúc nào cũng có người thân thiết ở bên cạnh người mẹ.
Để dự phòng, cần chia sẻ với thai phụ về cuộc chuyển dạ và chăm sóc bé sau sinh. Hướng dẫn thai phụ nuôi con bằng sữa mẹ. Dùng Progresterone liều cao cho sản phụ sau sinh bằng cách tiêm liều giảm dần trong tám ngày. Sau đó người mẹ dùng vòng Progresterone cho đến khi có kinh nguyệt trở lại. Dùng thuốc chống trầm cảm trong ba tuần cuối của thai kỳ theo đúng chỉ định của bác sĩ. Nhiều bác sĩ cảm thấy nguy hiểm khi dùng thuốc này cho phụ nữ có thai, nhưng một số lại thấy lợi ích của người mẹ quan trọng hơn.

Giai đoạn đầu của ung thư tinh hoàn thường không có dấu hiệu gì đặc biệt. Tuy nhiên, nếu chú ý thì người bệnh có thể tự phát hiện những dấu hiệu bất thường. Nếu được phát hiện và điều trị sớm, hiệu quả điều trị sẽ tốt, vẫn đảm bảo khả năng sinh sản.

Khám và tư vấn cho bệnh nhân tại Viện Chuyên khoa Nam học và hiếm muộn Hà Nội
 
Triệu chứng của ung thư tinh hoàn thường có các biểu hiện: Có u nhỏ không đau ở vùng tinh hoàn, tinh hoàn to hơn bình thường, đau bên trong tinh hoàn, ngực và núm vú nam giới to hơn bình thường, có cảm giác nằng nặng ở bìu, gai sốt và hơi đau ở vú… Nếu được phát hiện sớm thì đối với thể ung thư tinh hoàn thường gặp nhất là ung thư tuyến tinh và tỷ lệ chữa khỏi có thể gần 100%. Tuy nhiên nếu không được điều trị sớm, các tế bào ung thư có thể lan rộng ra các cơ quan gần đó vì thế việc phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường rất quan trọng.
Để có thể phát hiện sớm ung thư tinh hoàn, cách tốt nhất là nên chú ý tự kiểm tra tinh hoàn thường xuyên như sau:
- Kiểm tra vùng tinh hoàn ngay sau khi tắm bằng nước ấm, nước ấm làm giãn bìu, da vùng bìu đang mềm giúp dễ phát hiện bất thường ở tinh hoàn. Đặc biệt chú ý đến kích cỡ, độ lớn của tinh hoàn. Tinh hoàn bình thường của người trưởng thành chỉ to bằng ngón tay cái của người đó, không đau, mặt nhẵn.

- Dùng 2 tay nhẹ nhàng đưa đi đưa lại các viên tinh hoàn. Kiểm tra xem có u bướu gì bất thường không. Sờ nắn nhẹ tinh hoàn xem có thấy đau, có u nhỏ hay không nhẵn thì nên đi khám. Nên cảnh giác với những cục nhỏ dưới da như mụn cơm trước hoặc dọc theo tinh hoàn.
- Nếu tinh hoàn bị sưng, có u cục cứng dù nhỏ cũng cần được thầy thuốc chuyên khoa tiết niệu và sinh dục khám. Nếu chẩn đoán xác định ung thư tinh hoàn, tùy mức độ bệnh các bác sĩ sẽ có chỉ định điều trị phù hợp. Cách điều trị thông thường là phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn bị bệnh, hóa trị để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại, để lại tinh hoàn lành, do đó vẫn đảm bảo khả năng tình dục và sinh sản.
Đối với những người có nguy cơ cao như: Những người ở trong gia đình có tiền sử ung thư tinh hoàn; Tinh hoàn ẩn không di chuyển xuống bìu trong tuổi thiếu niên; Bị chấn thương tinh hoàn; Viêm tinh hoàn do quai bị sau tuổi dậy thì; Những người làm việc trong điều kiện nhiệt độ quá nóng như thợ mỏ, lái xe đường dài,… cần thường xuyên kiểm tra tinh hoàn và khám nam khoa định kỳ để phát hiện sớm ung thư tinh hoàn.

Thứ Ba, 17 tháng 9, 2013

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đục thể thuỷ tinh là nguyên nhân chủ yếu gây mù lòa ở Việt Nam cũng như trên thế giới. Có khoảng 25 đến 50 triệu người trên toàn cầu có thị lực < 1/20 là do đục thể thuỷ tinh.

Bình thường, thể thủy tinh (TTT) là một thấu kính hội tụ trong suốt, vô mạch, hai mặt lồi, đảm nhiệm khoảng 1/3 tổng công suất hội tụ của mắt nhưng cùng với tuổi tác thì tính trong suốt của nó không còn nữa, các tia sáng khi đi qua vùng bị đục sẽ bị tán xạ mạnh gây giảm thị lực.
Ngoài ra, chấn thương nhãn cầu, cận thị, viêm màng bồ đào, đái tháo đường hay do dùng thuốc corticosteroid kéo dài cũng có thể gây ra đục TTT.
Làm sao để phát hiện bị đục TTT?
Trong các biểu hiện của đục TTT thì triệu chứng quan trọng nhất là giảm thị lực, đặc biệt là thị lực nhìn xa. Giảm thị lực cũng rất khác biệt, từ mức còn một vài phần mười đến mức chỉ còn nhận biết được ánh sáng tuỳ thuộc vào mức độ đục và vị trí của vùng đục. Ở giai đoạn sớm, bệnh nhân nhìn thấy những điểm đen trước mắt. Một số người lớn tuổi thấy có hiện tượng giảm số kính đọc sách hoặc nhận thấy nhìn gần rõ hơn do có sự xơ cứng của nhân làm tăng công suất khúc xạ của TTT và gây cận thị ở mức độ nhẹ hoặc trung bình. Thông thường các bệnh nhân bị đục TTT hay phàn nàn vì cảm giác loá mắt khi gặp ánh đèn pha trước mặt hoặc trong các điều kiện chiếu sáng tương tự vào buổi tối.
Có thể khám phát hiện đục TTT bằng ánh sáng thường, máy soi đáy mắt và đặc biệt là khám bằng đèn khe của máy sinh hiển vi. Khi đồng tử giãn tối đa, các bác sĩ dễ dàng khẳng định chẩn đoán, đánh giá mức độ và tình trạng đục thể thuỷ tinh. Đục do tuổi già thường là đục vỏ, nhân và dưới bao sau. Bên cạnh việc quan sát TTT cũng cần chú ý phát hiện thêm các bệnh phối hợp: glôcôm, thoái hóa hoàng điểm do tuổi già, bệnh võng mạc đái tháo đường,  các dạng thoái hóa giác mạc…
Thể thủy tinh bình thường (bên phải ảnh) và thể thủy tinh bị đục.
Đục TTT có chữa được không?
Đục TTT là bệnh chữa được. Cho đến nay phương pháp điều trị có hiệu quả duy nhất vẫn là phẫu thuật. Phương pháp hiện đại nhất hiện nay là phương pháp PHACO đặt thể thuỷ tinh nhân tạo. Phương pháp này sử dụng năng lượng siêu âm để tán nhuyễn rồi hút nhân TTT ra ngoài, sau đó đặt thể thuỷ tinh nhân tạo vào trong túi bao TTT. Chính vì vậy mà vết mổ rất nhỏ, đặc biệt trong kỹ thuật PHACO lạnh chỉ còn là 2mm, tiền phòng luôn được khép kín nên an toàn hơn, vết mổ liền sẹo nhanh, ít bị loạn thị sau mổ, thị lực phục hồi nhanh chóng và ổn định, bệnh nhân có thể xuất viện ngay trong ngày. Các loại TTT nhân tạo cũng được cải tiến không ngừng. Từ loại TTT nhân tạo đơn tiêu (chỉ cho hình ảnh rõ nét ở một khoảng cách nhất định, những vật ở gần hơn hay xa hơn khoảng cách này đều bị mờ, phải chỉnh kính mới thấy rõ), ngày nay đã có loại TTT nhân tạo mới: TTT đa tiêu cự. Loại TTT nhân tạo này gồm nhiều vòng tròn đồng tâm với công suất quang học khác nhau nên mắt nhìn được vật cả ở gần và xa mà không phải đeo kính giống như thị lực của người bình thường chưa lão thị; thích hợp với những mắt bị đục TTT đơn thuần mà độ loạn thị dưới 1 diop, không kèm bệnh lý khác về mắt. Với những mắt đục TTT có  kèm loạn thị >1 diop, nên đặt loại TTT chống loạn thị – là loại TTT nhân tạo mới xuất hiện trong một vài năm gần đây. Tuy nhiên sự lựa chọn thể thuỷ tinh nhân tạo còn tùy thuộc nhu cầu cũng như điều kiện kinh tế của mỗi bệnh nhân.
Chỉ định mổ khi nào?
Chỉ định mổ chủ yếu dựa vào mức độ giảm thị lực. Thị lực kém hơn 4/10 sẽ được xem xét để chỉ định phẫu thuật. Cũng cần quan tâm đến những yếu tố khác như tuổi của người bệnh, tính chất công việc, điều kiện sống, nhu cầu dùng mắt hàng ngày… để thúc đẩy hay trì hoãn can thiệp phẫu thuật. Bệnh nhân bị đục TTT nên mổ càng sớm càng tốt, không nên để TTT đục quá chín gây biến chứng tăng nhãn áp mới đi mổ vì khi đó phẫu thuật sẽ phức tạp hơn và khả năng phục hồi thị lực sẽ kém hơn.
Những điều cần chú ý
Nếu không có các bệnh tại mắt khác thì có khoảng 95% bệnh nhân thu được thị lực >5/10. Ngoài việc thị lực được cải thiện, còn có những lợi ích đáng kể khác cho bệnh nhân: cải thiện khả năng nhận biết màu sắc, tăng khả năng đọc và nhìn gần, tăng khả năng lao động, di chuyển và lái xe. Sau mổ, bệnh nhân cần dùng thuốc theo đơn và hướng dẫn của thày thuốc, không tự ý mua thuốc ở ngoài. Bệnh nhân không cần ăn kiêng; cần tránh đập tay vào mắt và có thể tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, dưỡng sinh, không nên chơi bóng bàn, cầu lông hay tennis để phòng bóng đập vào mắt. Các biến chứng viêm nhiễm thường nhẹ và kiểm soát được. Biến chứng muộn đục bao sau có thể khắc phục bằng laser YAG dần dần đã trở thành phổ biến cùng với số lượng đông đảo bệnh nhân được mổ đặt TTT nhân tạo.

Những tưởng chỉ có trẻ em thiếu dinh dưỡng, người cao tuổi bị khô mắt, bây giờ thấy công chức, lứa tuổi học đường cũng kêu mỏi mắt, khô mắt. Tại sao vậy? và có những biện pháp nào để chống lại bệnh lý thời hiện đại này.

Bệnh lý văn phòng
Bởi các văn phòng thời nay đều gắn máy lạnh. Trong máy lạnh có bộ phận hút ẩm biến nó thành nước thải ra ngoài. Vì thế bầu không khí trong phòng lạnh rất khô. Bạn sẽ thấy từ lúc đi làm, da bạn khô, không mượt mà như trước. Mắt cũng chịu chung số phận, môi trường khô, nước mắt bốc hơi nhanh hơn. Bạn ngồi trước màn hình máy vi tính, mắt như dán chặt vào, ít chớp mắt. Trung bình bạn chớp mắt 14 lần/phút nhưng khi bạn chăm chú thì bạn chỉ chớp mắt chừng 6 lần. Chừng 2 giờ đồng hồ, bạn thấy hình như mắt mình hơi cứng, hơi mỏi, hơi cộm. Đó là khô mắt.

“Tập thể dục” cho mắt để hạn chế khô mắt.
Khô mắt vì game
Những tưởng mắt trẻ em đang thời phát triển thì vô hại. Tuy nhiên, với trẻ chơi game từ 2 giờ trở lên một ngày thì không chỉ thị lực giảm mà khô mắt cũng xuất hiện. Đối với những trẻ nghiện game thì trí tuệ sa sút, thậm chí có thể bỏ học vì game. Lúc này buộc phải cai nghiện để cứu không chỉ đôi mắt mà cả bộ não đang hình thành nhân cách của trẻ.
Khô mắt vì xem ti-vi
Đương nhiên là hại, đặc biệt với trẻ nhỏ. Theo tổ chức Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), trẻ trên hai tuổi không nên xem tivi quá 1 – 2 giờ mỗi ngày. Trẻ dưới 2 tuổi không nên xem tivi. Ở ta các bậc cha mẹ coi việc xem ti vi như phần thưởng đối với trẻ và thích thú khoe với bạn bè nếu bé cầm điều khiển chuyển kênh được. Có trẻ ngạc nhiên thấy tiếng nói phát ra, con người chuyển động bèn ngồi sát vào màn hình cũng không bị cấm cản. Mắt phải điều tiết, màn hình nóng cũng gây hại, tật khúc xạ và khô mắt là điều dễ thấy.
Phương tiện hiện đại giúp cuộc sống của chúng ta phong phú hơn nhưng bao giờ cũng có mặt trái của nó. Vì thế, để bảo vệ sức khỏe toàn thân và “cửa sổ tâm hồn”, chúng ta cần có hiểu biết và rất không nên lạm dụng chúng.
Tẩm bổ cho… mắt
Ăn uống đúng giúp chúng ta khỏe mạnh và mắt cũng được nuôi dưỡng tốt. Quan trọng là bạn chọn lựa đúng để vừa chống lão hóa giúp trẻ lâu vừa làm cho mắt bạn lúc nào cũng “long lanh như những giọt sương”. Đó là nghệ thuật đi chợ thời nay.
Thực phẩm chống khô mắt
Theo y học hiện đại, những thực phẩm “bổ ngang bổ dọc” cho mắt là: thực phẩm chứa vitamin A, -carotene giúp sự nhìn. Thực phẩm chống lão hóa toàn thân, đồng thời ngăn cản hạn chế sự “lên lão” của mắt là: vitamin A, C, E, selen và lutein. Những chất này có trong cá, trứng, thịt, rau, trái cây… nếu chúng ta biết cân đối bữa ăn mỗi ngày.
Vậy các bà nội trợ tìm “thuốc bổ mắt” ở đâu?
Vitamin A: có trong gan gà, vịt, heo, cá, trứng gà, trứng vịt lộn, cá chép, sữa…
Các loại chứa -carotene: các loại trái và củ có màu vàng hay đỏ: gấc, cà rốt, đu đủ, bí đỏ, cà chua… Nó còn có trong rau có màu xanh đậm như: rau bồ ngót, dền, bông cải xanh, cải bẹ xanh, mồng tơi, rau muống.
Vitamin C: có trong cam, chanh, quýt, bưởi, dâu tây, ổi, nho, thơm, mãng cầu xiêm, măng cụt. Nó còn có trong rau như: mồng tơi, cải bẹ trắng, ớt, hành, cà chua.
Vitamin E: gồm các loại dầu đậu nành, hướng dương, mè, đậu phộng, mầm các loại đậu (giá đậu xanh). Nó có trong các loại hạt, măng tây, sữa, gan động vật và đặc biệt là mỡ cá.
Thực phẩm giầu lutein: gồm bắp (ngô), cải bó xôi, cải xoăn, trứng các loại.
Thực phẩm giàu selen: gồm các hải sản như: cá, tôm, cua, nghêu, sò, ốc, hến. Nó cũng có một ít trong trứng, dầu hướng dương, dầu mè.
Mắt cần được ngủ đủ
Bạn ngủ đủ 7 – 8 giờ một ngày chính là cách giúp mắt hồi phục sau một ngày học tập và làm việc. Khi thức khuya mắt sẽ trũng sâu, khi bạn mất ngủ kéo dài mắt sẽ để lại dấu ấn là quầng thâm ở mi dưới. Khi bạn khỏe mạnh, ngủ đủ giấc, cặp mắt sẽ linh hoạt, có thần hơn. Những bạn chơi game hay làm việc trên máy vi tính nhiều giờ liên tục chính là đang “tra tấn” cặp mắt của bạn.
Ánh sáng và mắt
Khi bạn xem tivi không nên tắt điện, bởi bóng tối của căn phòng và ánh sáng của màn hình sẽ gây mỏi mắt. Tốt nhất là có một bóng đèn gần ti vi để nhìn hình rõ hơn và mắt không phải điều tiết.
Khi bạn đọc sách nên dùng loại đèn có chao, chiếu sáng trực tiếp vào trang sách. Nhiều bạn thích nằm giường đọc sách cũng nên có đèn đầu giường, như vậy bạn sẽ không bị mỏi mắt.
Bạn là người làm việc với máy vi tính thường xuyên nên có một bóng đèn chiếu toàn bộ căn phòng, một bóng đèn chiếu thẳng xuống bàn phím.
Ra đường nên có kính bảo vệ mắt tránh bụi bặm và ánh nắng chói chang chiếu vào mắt.

Ngày xưa các cụ bảo “giàu hai con mắt, khó hai bàn tay”. Tay không làm thì chẳng có ăn, điều này ai cũng biết.Còn hai con mắt tại sao mang lại sự giàu có?

Vì sao chúng ta nhìn được?
Bởi tạo hóa đã ban cho chúng ta cặp mắt giống như một máy quay phim hiện đại nhất, bao gồm từ ngoài vào trong: giác mạc (màng mỏng che phần tròng đen), thủy dịch, đồng tử, thể thủy tinh, dịch kính, võng mạc và cuối cùng là thị thần kinh. Hình ảnh bên ngoài được hệ thống quang học thu vào mắt, đưa vào một lưới thần kinh ở vùng đáy mắt gọi là võng mạc. Tế bào thần kinh hình que cảm thụ ánh sáng cả khi nguồn sáng yếu, còn tế bào hình nón cảm nhận màu sắc. Tất cả được chuyển về trung khu thị giác ở vỏ não để phân tích, cho ta cảm nhận được con người và thế giới chung quanh. Hệ thị giác của chúng ta phản ứng theo hàm mũ chứ không tuyến tính, vì thế nó có thể cảm nhận một vật ở độ sáng đến trên 10 bậc.
Cơ chế của sự nhìn
Nhìn yêu cầu sự tương tác gần như tức thì của hai mắt và não thông qua mạng lưới thần kinh, các cơ quan thụ cảm và những tế bào chuyên biệt. Trước tiên là cơ quan cảm thụ ánh sáng, trong đó giác mạc là nơi thu nhận đầu tiên, biến kích thích ánh sáng hoặc màu sắc, kích thước thành tín hiệu điện thông qua hệ thống thấu kính, dịch trong suốt giống như “bộ lọc” và đưa vào võng mạc. Nếu bạn biết rằng, võng mạc có nguồn gốc từ não thì sẽ hiểu ngay là 2 loại tế bào que và tế bào nón thực chất chỉ là những tế bào não (gọi là nơron) biến dạng. Nhưng vì sao chúng lại nhạy cảm với ánh sáng? Đó là vì các tế bào này chứa những sắc tố đặc biệt như: rhodopsin (hợp chất protein gắn với sắc tố retinen) và photopsin. Dưới tác động của ánh sáng và sự hiện diện của sinh tố A, các hợp chất hóa học cảm quang này bị phân giải, tạo nên những sản phẩm tác động đến màng các tế bào que và nón, gây nên một xung động thần kinh, truyền những thông tin thị giác theo các sợi thần kinh,

Nước mắt – sự tiết mồ hôi của cảm xúc
Khi bạn vui hay bạn buồn từ hai khóe mắt nhỏ xuống hai giọt nước mắt. Một phóng viên của New York Time – Benedict Carey đã gọi chúng là “mồ hôi của cảm xúc”.
Nước mắt được sinh ra từ tuyến lệ chính và tuyến lệ phụ. Tuyến lệ chính gồm hai thùy: một ở hốc mắt và một ở kết mạc. Chúng có hình bầu dục, màu hồng nhạt hơi vàng, kích thước 15 – 10 – 5mm. Tuyến lệ phụ gồm tuyến Krause và Wolfring, hầu hết nắm ở sụn mi trên. Nhiều người sẽ hiểu rằng các tuyến này tiết ra nước mắt. Không phải thế, chúng lọc từ máu ra, vì thế mới có đủ các chất, từ muối đến các chất để nuôi giác mạc. Chuyện ngày xưa kể người con có hiếu thương mẹ “khóc chảy máu mắt” chắc dựa vào cơ sở khoa học này.
Giải phẫu một giọt nước mắt
Nếu bạn cắt ngang một giọt lệ còn đọng trên gò má, giống như một giọt sương ban mai, ta sẽ thấy nó có 3 lớp:
- Lớp ngoài cùng chứa lipid tiết ra bởi các tuyến mi (meibomian gland), ngăn không cho nước mắt bay hơi và làm loang trên má.
- Lớp giữa, chứa nước và các protein do tuyến Kraus, tuyến Wolfring và tuyến lệ tiết ra, khống chế các chất nhiễm trùng và điều chỉnh sự thẩm thấu.
- Lớp trong cùng chứa mucin, một chất nhầy, do tế bào hình đũa trên kết mạc (conjunctval goblet cell) tiết ra bôi trơn giác mạc.
Nhiệm vụ của nước mắt
Nhiệm vụ đầu tiên của nước mắt là giúp “rửa” mắt, loại bỏ bụi bẩn, nhờ vậy mà “tấm kính” giác mạc trong suốt. Thiếu nước mắt, chúng ta sẽ rất khó khăn khi muốn nhìn rõ một vật.
Nước mắt chứa lysozyme có tác dụng diệt 90 – 95% vi khuẩn trong vòng 5 10 phút. Ngoài ra, việc bài tiết nước mắt còn giúp loại bỏ độc tố ra khỏi cơ thể. Những người “nuốt nước mắt vào trong” sẽ chịu stress góp phần gia tăng bệnh lý cao huyết áp và trầm cảm. Vì thế, các nhà nhãn khoa và các bác sĩ tâm lý khuyên bạn nên khóc, nó giống như một loại “thần dược” làm vơi đi nỗi buồn.
Trong cuộc đời của mỗi người tuyến lệ bài tiết bao nhiêu “mồ hôi tình cảm”?
Số nước mắt chảy ra trong cả cuộc đời con người có thể lên đến 100 lít. Theo quan niệm của Stephen Sideroff – chuyên gia tâm lý của Đại học California, Los Angeles, Mỹ, “Khóc là một phản ứng cảm xúc tự nhiên, nó tự giải phóng cùng với năng lượng cảm xúc. Khóc cũng là một cơ chế tồn tại, là dấu hiệu bạn cần thể hiện điều gì đó”. Đương nhiên có người khóc ít, người khóc nhiều và theo các nhà tâm lý thì phụ nữ “phung phí” nhiều nước mắt hơn nam giới.

Thông tin về tác hại nguy hiểm mà một số loại kính áp tròng Trung Quốc có thể gây ra đang khiến nhiều bạn trẻ hoang mang lo lắng.

Chỉ vì sành điệu
Hiện nay, kính áp tròng nhiều màu sắc đang được các bạn trẻ rất ưa chuộng. Theo nhiều bạn nữ, sử dụng các loại kính này mắt trông sẽ to hơn, lung linh hơn và khi lên ảnh sẽ rất bắt mắt.
Quỳnh Trang, một “hot girl” của trường Đại học Sân khấu Hà Nội, thường xuyên chụp ảnh thời trang cho các shop quần áo, do vậy kính áp tròng là phụ kiện được cô khá ưa chuộng. Trang cho biết, kính áp tròng có khá nhiều loại, theo đó mà giá cả cũng khác nhau. Có những cặp kính dùng một lần chỉ có giá khoảng 30.000 đồng, còn trung bình thì các cặp kính áp tròng dao động trong khoảng 100.000-400.000 đồng.
Màu sắc của các cặp kính áp tròng này vô cùng phong phú, với đủ màu sắc rực rỡ: tím, xanh lá cây, nâu, đỏ, nâu đen… và đặc biệt nhất là những mắt kính với kiểu dáng rất lạ: Hình trái tim, mặt trời, viên đạn, đôla… Nhưng ấn tượng nhất là những hình thù kỳ dị như mắt thú màu vàng, quỷ màu đỏ, mắt hình mạng nhện…

Kính áp tròng đang được các bạn trẻ ưa chuộng
Đáp ứng nhu cầu muốn chơi hàng độc của nhiều “thượng đế”, nhiều cửa hàng đã đặt hàng từ nước ngoài, hàng càng lạ, càng độc thì càng đắt khách.
Thu Thủy, học sinh cấp 3 trường P.Đ.P (Hà Nội) cho biết mỗi lần đi dự tiệc, cô và nhóm bạn không ai là không sử dụng kính áp tròng. “Khi đi đến những chỗ đông người, mặc bộ váy đẹp, trang điểm xinh nhưng thêm cặp kính áp tròng nhiều màu sắc sẽ khiến em tự tin hơn nhiều và nó giúp mình nổi bật hơn”, Thủy chia sẻ.
Hiểm nguy tiềm ẩn
Gần gây, trên trên một số diễn đàn mạng bất ngờ xuất hiện một vài hình ảnh cảnh báo về sự nguy hiểm mà những loại kính áp tròng xuất xứ từ Trung Quốc có thể mang lại cho người sử dụng. Dù chưa thể xác định được nguồn gốc thông tin đưa ra nhưng hiện tại, tin tức này đang được lan truyền với tốc độ “chóng mặt” trên khắp các cộng đồng online.
Theo thông tin đưa ra, những loại kính này có cấy ấu trùng, nếu gặp điều kiện thuận lợi sẽ ký sinh và phát triển ngay trong mắt của người sử dụng. Đây là lời cảnh báo rất đáng lưu tâm khi ngày càng có nhiều bạn gái sử dụng những loại kính này để làm đẹp với mong muốn sở hữu đôi mắt to tròn hơn thực tế.
Thông tin có ấu trùng trong mắt người sử dụng kính áp tròng gây hoang mang dư luận
Thời gian gần đây, khoa khám bệnh của Bệnh viện Mắt T.Ư và Bệnh viện Mắt Hà Nội đã khám và điều trị cho rất nhiều ca về mắt do sử dụng kính áp tròng.
Các bác sĩ mắt cảnh báo, nhiều bạn trẻ không hề hay biết là đeo kính áp tròng trong vòng từ 10-12 tiếng, người sử dụng phải nhỏ mắt từ 6-8 lần. Kính áp tròng đưa thẳng vào mắt nên phải luôn ngâm trong dung dịch, nếu không sẽ rất dễ bám bụi gây đau mắt, nhiễm trùng các vết xước…
Đặc biệt, không hiểu do tiết kiệm tiền hay không được tư vấn sử dụng mà rất nhiều bạn trẻ dùng kính áp tròng mà không có dung dịch ngâm rửa và nhỏ mắt. Khi đeo kính áp tròng, nếu không đủ nước sẽ làm mắt khô, kính cọ xát vào giác mạc dễ gây viêm, sưng đỏ và rách giác mạc.
Trào lưu đeo kính màu áp tròng của các bạn trẻ hiện nay rất có ảnh hưởng đến mắt, vì các loại kính áp tròng chủ yếu là hàng trôi nổi, không cơ quan chuyên môn nào thẩm định.
Vì vậy, trước khi quyết định sử dụng bất cứ loại sản phẩm nào, bạn gái hãy lưu ý và kiểm tra kỹ nguồn gốc, xuất xứ của mặt hàng đó để đảm bảo an toàn cho chính mình.

Dị vật đường thở là một cấp cứu hay gặp nhất ở trẻ nhỏ và người cao tuổi. Nếu biết sơ cứu đúng sẽ đem lại nhiều cơ hội cho người bệnh. Ngược lại, sơ cứu hoặc xử trí không đúng cách sẽ gây ra các biến chứng và có thể nguy hiểm đến tính mạng người bệnh. Trong bài viết này, xin giới thiệu về cách xử trí dị vật thực quản và dị vật đường thở để bạn đọc tham khảo.

Xử trí dị vật thực quản
Dị vật thực quản là một cấp cứu có tính chất phổ biến và có thể nguy hiểm đến tính mạng nếu đến muộn và xử trí không đúng cách. Hay gặp nhất là các loại xương cá, gà, lợn hay răng giả, dị vật. Tuy bệnh ít gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng có thể gây các biến chứng như rách niêm mạc thực quản, viêm nhiễm, áp-xe thực quản…

 Một ca xử trí dị vật (viên bi) gây tắc thực quản.
Bệnh hay gặp ở những người có yếu tố nguy cơ như vừa nói vừa cười đùa khi ăn. Biểu hiện triệu chứng nuốt đau, vướng ngay sau hóc. Trong những trường hợp này, bệnh nhân nên đến ngay bệnh viện có chuyên khoa tai mũi họng để xử trí sớm bằng nội soi gắp dị vật tránh biến chứng. Tuyệt đối không được có những hành động có hại: móc họng nhằm nôn ra, ăn thêm hy vọng xương trôi hay chữa mẹo…
Lời khuyên của thầy thuốc:
Một số trường hợp dị vật đường thở bị bỏ qua. Trẻ biểu hiện các triệu chứng dai dẳng: ho kéo dài, sốt… Bệnh nhân hay đi điều trị ở các chuyên khoa khác như khoa nhi, nội, lao mà không nghĩ đến dị vật đường thở. Vì vậy, khi một trẻ nhỏ hoàn toàn bình thường trước đó, đột nhiên có dấu hiệu khàn tiếng, khó thở hoặc đột nhiên có cơn khó thở dữ dội, nên nghĩ tới có khả năng bị dị vật đường thở, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay.
Xử trí dị vật đường thở Là bệnh lý gây ra bởi những vật rơi vào và mắc lại ở đường thở (thanh quản, khí quản, phế quản). Đây là một cấp cứu thường gặp trong tai mũi họng. Dị vật đường thở nếu không được chẩn đoán sớm và xử trí đúng sẽ dẫn tới các biến chứng nặng nề và có thể tử vong nhanh chóng.
Dị vật thường gặp: các loại hạt thực vật (hạt lạc, hạt dưa, hạt hồng xiêm…), xương động vật (xương cá, mai cua, vỏ trứng…), động vật sống (đỉa suối hay tắc te).
Yếu tố nguy cơ: thói quen ngậm đồ vật trong miệng khi chơi, làm việc, thói quen uống nước suối…
Khi dị vật rơi vào đường thở ngay tức khắc sẽ gây ra các phản xạ mà chuyên môn gọi là hội chứng xâm nhập với những triệu chứng như ho sặc sụa, khó thở, mặt tím tái biểu hiện khoảng 3-5 phút, sau đó biểu hiện những dấu hiệu khác chỉ điểm vị trí dị vật mắc: khó thở, khàn tiếng (dị vật mắc tại thanh quản), ho, khó thở từng cơn (dị vật mắc tại khí quản)… Trong những trường hợp cấp tính dị vật lọt vào đường thở, phải lấy dị vật ra càng sớm càng tốt. Bệnh nhân phải được đưa đến bệnh viện chuyên khoa tai mũi họng ngay, càng sớm càng tốt để nội soi lấy bỏ dị vật.

Phòng bệnh: không nên chặt thịt gà,vịt quá nhỏ dễ lẫn xương dính thịt. Tránh thói quen vừa ăn vừa cười đùa, đãng trí…

Thứ Hai, 16 tháng 9, 2013

Bệnh viêm kết mạc ở trẻ nhỏ ảnh hưởng rất lớn đến sinh hoạt và học tập của trẻ. Đây lại là nhóm bệnh về mắt phổ biến nhất nên rất cần sự quan tâm chăm sóc của cha mẹ và thầy cô giáo. Bệnh thường gặp vào mùa xuân do thời tiết ấm và ẩm rất thuận lợi cho vi khuẩn, virut phát triển và có nhiều phấn hoa.

Các thể VKM ở trẻ nhỏ
Viêm kết mạc (VKM) là tình trạng viêm nhiễm của kết mạc, đây là lớp màng trong suốt bao bọc quanh củng mạc và bên trong mí mắt, lớp màng này tiết ra chất nhờn để bôi trơn bề mặt của mắt. Khi kết mạc bị viêm, mắt sẽ bị đỏ, chảy nhiều nước mắt và ngứa. Hầu hết bệnh xảy ra ở một mắt trước rồi mới lây sang mắt bên kia. Có 3 thể viêm kết mạc: Một là, VKM nhiễm khuẩn, do virut hay vi khuẩn gây ra. Trong đó VKM do virut là phổ biến nhất, thường xảy ra sau khi trẻ bị cảm lạnh hoặc nhiễm khuẩn tai. VKM do vi khuẩn ít gặp hơn, bệnh gây tiết dịch màu trắng giống như mủ, mắt đỏ rõ hơn. Hai là, VKM kích ứng: xảy ra khi trẻ bị một chất kích ứng, chẳng hạn chất clo trong nước máy hay bị lông mi, bụi hoặc côn trùng bay vào mắt gây đỏ mắt. Ba là, VKM dị ứng:  khi có sự tiếp xúc với chất gây dị ứng như phấn hoa, bụi hữu cơ khiến hệ miễn dịch của trẻ phản ứng bất thường.
Bệnh VKM thường gặp ở những trẻ hơn 3 tháng tuổi, vì từ độ tuổi này trẻ thường dụi tay vào mắt và miệng nhiều hơn, do đó dễ dàng làm bệnh dễ lây lan. Khi đến lứa tuổi mẫu giáo, bệnh lại càng phổ biến hơn do sự tiếp xúc thường xuyên của trẻ trong lớp học. Vi khuẩn có thể lây lan từ mũi, miệng, họng và dịch tiết từ mắt do tiếp xúc trực tiếp. Mặt khác vi khuẩn cũng có thể lây nhiễm vào khăn mặt, từ đây lây nhiễm vào mắt nếu trẻ tiếp xúc với khăn mặt và khăn tay đã bị nhiễm khuẩn. Bệnh viêm kết mạc ở trẻ nhỏ thường có thể bị nhầm với bệnh “dính mắt”, một căn bệnh phổ biến ở những trẻ mới sinh do tuyến lệ đang phát triển và bị tắc, ở bệnh này trẻ hay bị chảy nước mắt. Do mắt không bị viêm nên việc dùng thuốc nhỏ mắt kháng khuẩn là không cần thiết. Bệnh tắc ống lệ đạo thường tự khỏi sau khi trẻ trên 1 tuổi. Tuy nhiên, nếu trẻ mới sinh bị sưng mắt, đỏ mắt hay chảy ghèn, cha mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến khám ở chuyên khoa mắt để được chẩn đoán và điều trị đúng.
Phát hiện và chữa thế nào?
 Cấu trúc của adenovirus gây viêm kết mạc.
Phát hiện trẻ bị VKM
Cha mẹ, người bảo mẫu hay thầy cô giáo có thể phát hiện bệnh VKM ở trẻ nhỏ nhờ các triệu chứng như: trẻ có triệu chứng khô mắt, tròng trắng mắt bị đỏ, tiết dịch giống như mủ, khi đó tác nhân gây bệnh là vi khuẩn, hoặc chảy nước nhiều do tác nhân gây bệnh là virut hay dị ứng. Trẻ hay dụi mắt do ngứa và sưng trên mí mắt, sau một đêm ngủ dậy, mắt trẻ có một lớp vảy cứng đóng lại. Tuy bệnh VKM không gây đau mắt nghiêm trọng, không dẫn đến mất thị giác hay nhạy cảm với ánh sáng, nhưng khi con bạn có bất cứ triệu chứng nào trong các triệu chứng nêu trên, hãy nhanh chóng đưa bé đi khám bệnh.
Kỹ năng chăm sóc trẻ bị VKM
Khi bạn nghi con mình bị VKM, cách tốt nhất là hãy đưa bé đến gặp bác sĩ để được khám và chỉ định có dùng thuốc kháng sinh nhỏ mắt hay không. Nếu là VKM do vi khuẩn thì bác sĩ có thể kê đơn với thuốc nhỏ mắt kháng sinh. Trường hợp VKM do dị ứng thì con bạn sẽ được chỉ định dùng thuốc nhỏ mắt và sirô kháng histamin để điều trị. Bệnh VKM do virut có thể tự khỏi, thường là sau 3 – 4 ngày mà không cần dùng thuốc, nhưng thay vào đó, bạn cần cho con ăn uống đầy đủ dinh dưỡng để trẻ có sức đề kháng tốt với bệnh. Có thể dùng khăn bông riêng, thấm nước đun sôi để hơi ấm tay lau mắt cho con một cách nhẹ nhàng mỗi khi thấy trẻ ngứa ngáy hay khó chịu vì dịch tiết ở mắt. Để tránh làm lây lan bệnh hoặc tái nhiễm khuẩn, hãy thường xuyên rửa tay cho bé và cho bạn, đặc biệt là sau khi lau chùi vùng mắt bị nhiễm khuẩn. Không nên dùng chung khăn tắm, khăn lau mặt, lọ thuốc nhỏ mắt.

Đục thủy tinh thể (ĐTTT) là một căn bệnh rất phổ biến và là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở Việt Nam. Đa phần người bệnh đều rất chủ quan, cho rằng giảm thị lực là dấu hiệu của tuổi già, là bệnh không thể điều trị khỏi nên không đi khám bệnh, không chữa trị. Hiện cả nước có đến 251.700 người mù cả hai mắt do đục TTT và mỗi năm cả nước có thêm khoảng 170.000 trường hợp cần được điều trị do căn bệnh này.

Thế nào là đục thủy tinh thể?
Thể thuỷ tinh là một thấu kính trong suốt ở bên trong con mắt. Nó góp 1/3 vào năng lực hội tụ của nhãn cầu. Công suất hội tụ của thể thuỷ tinh được đảm bảo khi nó còn trong suốt, các mặt cong và độ dày còn nằm trong giới hạn sinh lý. Ngoài ra thể thuỷ tinh còn có chức năng lọc tia tử ngoại – tia có hại có trong phổ bức xạ của mặt trời. Khi các phân tử protein không hoà tan bị tích tụ trong thể thuỷ tinh cùng với tuổi tác thì tính trong suốt của nó không còn nữa. Các tia sáng khi đi qua vùng bị đục sẽ bị tán xạ mạnh gây giảm thị lực. Đục thể thuỷ tinh được coi là đáng kể khi nó làm giảm thị lực xuống còn < 3/10.
Bệnh của người già
Đục TTT là bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi xong gặp nhiều nhất ở người cao tuổi (có tới 80% số người mắc bệnh ở độ tuổi trên 50). Người bệnh bị đục thủy tinh thể mắt mờ tăng dần, thường kéo dài nhiều tháng đến nhiều năm và dẫn tới mù lòa. Tuy nhiên, nhiều người già khi thấy mắt mình có những biểu hiện như vậy, trở nên kém tinh nhanh lại tưởng là già thì mắt phải như vậy, chứ hoàn toàn không nghĩ có thể điều trị phục hồi được.
Có nhiều nguyên nhân gây đục TTT, thường gặp nhất là do lão hóa, do bệnh lý về mắt (cận thị nặng, viêm nhiễm, chấn thương, thoái hóa…), bệnh toàn thân ảnh hưởng lên mắt (đái tháo đường, tăng huyết áp…), do dùng thuốc như corticoid, thuốc chống rối loạn tâm thần hoặc bẩm sinh (liên quan đến các yếu tố bất thường từ bào thai).
Nhận biết sớm
Ở người cao tuổi sự lão hoá xảy ra ở tất cả mọi bộ phận trong cơ thể, đôi mắt của họ cũng không là ngoại lệ. Mắt bị lão hóa, TTT bị ảnh hưởng do sự lão hoá sớm nhất, đến tuổi 40 TTT bắt đầu cứng, độ đàn hồi giảm, khả năng điều tiết giảm. Khi đó bệnh nhân nhìn xa rõ nhưng nhìn gần mờ và thấy nhanh mỏi mắt.
Đục TTT dễ xảy ra từ tuổi 60 trở đi, gây ra hiện tượng đục mờ TTT. Sự đục mờ này ngăn không cho tia sáng lọt qua, kết quả là võng mạc không thu được hình ảnh và thị lực bệnh nhân suy giảm dẫn đến mù lòa.
TTT (nhân mắt) bị xơ cứng, không thể phồng lên để thực hiện chức năng điều tiết khi nhìn gần gọi là hiện tượng lão thị ở người già. Theo thời gian, TTT không còn trong suốt nữa, mà trở thành mờ đục gây nên hiện tượng đục TTT (còn gọi là cườm). Hiện tượng này xảy ra ở 50% người lớn tuổi, khi mới bị thì nhìn xa thấy mờ, về sau nhìn gần cũng mờ, giơ bàn tay ra trước mắt cũng chỉ thấy bóng.
Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng có biểu hiện rõ rệt như vậy ngay từ ban đầu. Hơn nữa, bệnh này không gây đau nhức mắt khiến người bệnh càng chủ quan.Cũng có nhiều người chỉ thấy giảm thị lực đôi chút, chói mắt khi ra nắng khiến người bệnh chỉ đến khám khi bệnh đã nặng, rất khó chữa chạy. Nếu được phát hiện, điều trị sớm, 90% người bệnh được khôi phục lại thị lực.
Có tới 1/3 dân số Việt Nam chưa bao giờ đi kiểm tra mắt, kiểm tra thị lực. Đó cũng là nguyên nhân khiến tỷ lệ người bị mù lòa ở Việt Nam thuộc loại cao trong khu vực, trong đó mù lòa do đục TTT chiếm đến 70%.
Phẫu thuật là phương pháp điều trị hiệu quả
Hiện nay, không thể phòng bệnh đục TTT một cách có hiệu quả. Điều quan trọng là phải đi kiểm tra mắt thường xuyên để phân biệt với những bệnh mù do nguyên nhân khác.
Đối với đục TTT ít, có thể cho bệnh nhân đeo kính, dùng kính lúp hoặc chiếu sáng tốt khi làm việc. Nếu những biện pháp này không có tác dụng, chỉ có phẫu thuật lấy TTT đục và đặt kính thay thế thủy tinh thể là cách điều trị hiệu quả nhất.
Thông thường phẫu thuật được chỉ định khi thị lực dưới 5/10 (có chỉnh kính) hoặc gây giảm thị lực cản trở sinh hoạt hằng ngày, chẳng hạn như lái xe, đọc sách hoặc xem tivi.
Trong một số trường hợp, đục TTT chưa gây giảm thị lực nhiều nhưng cần phải phẫu thuật để tạo thuận lợi cho việc khám, điều trị các bệnh mắt khác như bệnh thoái hóa hoàng điểm tuổi già hoặc bệnh võng mạc tiểu đường.
 Các loại thủy tinh thể nhân tạo.
Sau phẫu thuật đục TTT, bệnh nhân cần che mắt bảo vệ (băng che mắt, kính mát…) để tránh gió bụi, hạn chế tiếp xúc với máy tính, đọc báo, xem tivi… trong vòng 1 tuần; rửa tay trước khi chạm vào mắt và sử dụng thuốc theo quy định; rửa mi mắt bằng gạc để lấy đi chất dịch bám vào mắt; tuyệt đối không dụi tay lên mắt, nháy mắt mạnh nhằm tránh xảy ra đè áp mạnh gây chấn thương mắt; ăn thức ăn dễ tiêu, tránh táo bón, tránh dùng các chất kích thích; tái khám đúng theo lịch hẹn (thường là sau 1 tuần và 1 tháng sau khi phẫu thuật).
Khi có các dấu hiệu: giảm thị lực, đau kéo dài mặc dù đã dùng thuốc giảm đau; đỏ mắt tăng; chớp sáng hoặc nhiều đốm đen trước mắt; buồn nôn, nôn hoặc ho nhiều… bệnh nhân nên tái khám sớm. Thông thường, mắt hồi phục thị lực tối đa trong vòng 8 tuần. Không nên đi bơi, tắm biển, chơi những môn thể thao mạnh trong vòng 3 tháng.
Design by Hao Tran -
Lê Vy